22 sierpnia, w ramach 18. edycji Międzynarodowego Festiwalu Tańca Zawirowania 2022, odbyło się wyjątkowe wydarzenie. W Centrum Teatru i Tańca w Warszawie Machol Shalem Dance House z Izraela zaprezentował materiał „VR Dance”, w którym tancerze mogli dotrzeć do publiczności nawet w czasach pandemii.
Na wstępie publiczność została poinformowana, że pomysł na spektakl taneczny w wirtualnej rzeczywistości zrodził się w głowach twórców jako alternatywa dla pokazu na żywo przed publicznością. Już nie raz udowodniono, że pandemiczny lockdown całkiem nieźle sprzyjał kreatywności. Nie inaczej było w tym przypadku.
Jako dziecko lat 90. w pewien sposób naturalnie dojrzewałam ze wszystkimi zmianami i rozwojem technologicznym. Materiały VR nie są dla mnie żadną nowością, raczej ciekawym urozmaiceniem, ale rzadko kiedy są w stanie mnie poruszyć. I tutaj muszę wyraźnie zaznaczyć, że w przypadku projektu Machol Shalem Dance House było zupełnie inaczej.
W trakcie projekcji przedstawiono trzy etiudy. W pierwszej solista, ubrany zaledwie w bieliznę, energicznie tańczy, upada, biegnie, wiruje. Jako widz, uwięziony w miejscu i mogąc się jedynie obracać z fotelem, starałam się za nim nadążyć. I już podczas tej pierwszej części poczułam spory dyskomfort. Z jednej strony doskonale zdawałam sobie sprawę, że to wirtualna rzeczywistość, a z drugiej artysta intensywnie utrzymywał ze mną kontakt wzrokowy (nie miałam poczucia, że cokolwiek nas dzieli), ale w pewnym momencie poczułam, że moja przestrzeń osobista została naruszona. Tancerz był bardzo blisko, aż za blisko i wydawało się, że patrzy prosto w moje oczy z niewielkiej odległości. Wiedziałam, że nie ma go fizycznie obok, a mimo tego wszystkie moje mięśnie się napięły i miałam ochotę się odsunąć.
Z kolei podczas oglądania drugiej etiudy naprawdę zapragnęłam przyłączyć się do tańca wraz z bohaterami. Pełen niepokoju początek, w którym dwie dziewczyny płacząc i łkając wykonują swoje choreografie, strofowane przez kobietę w zaawansowanej ciąży oraz pojawienie się tancerza z twarzą zasłoniętą maską wzbudzały we mnie zaniepokojenie. Jednak dość szybko sytuacja się zmieniła i wszyscy ulegli sile energetycznego ruchu. Kiedy wszystkie postacie tańczyły obok mnie, a wijąca się obok kobieta w ciąży zachęcała mnie jeszcze do dołączenia (a przynajmniej takie mam wrażenie, bo mówiła w nieznanym mi języku), naprawdę miałam ochotę wstać i dołączyć do grupy…
Ostatnia z etiud zdecydowanie najmniej naruszała moją przestrzeń (a może po prostu już się do tego zjawiska przyzwyczaiłam?). Grupa tancerzy wykonywała poruszającą choreografię wokół mojej głowy, tak, że w pewnym momencie niemal obsesyjnie kręciłam się na obrotowym fotelu, żeby za nimi nadążyć. Niektórzy z tancerzy nagle rozpoczynali swoje partie solowe i naprawdę trzeba było być bardzo uważnym, by niczego nie przeoczyć. Wszystkie zmysły w stanie podwyższonej gotowości!
Myślę, że bardzo ciekawe mogą być nagrania publiczności w czasie takich projektów. Dzięki temu można zobaczyć czy widzowie podążają spojrzeniem w tym samym kierunku, czy może w zupełnie innym. Sama jestem bardzo ciekawa jak to wygląda z drugiej strony, tym bardziej, że w trakcie drugiej etiudy, kiedy postanowiłam rozejrzeć się po przestrzeni, podskoczyłam ze strachu, jak w bardzo dobrym horrorze, kiedy jedna z postaci zdawała się być tuż przy mnie.
Wirtualna rzeczywistość coraz częściej pojawia się w naszej codzienności. Naprawdę niezwykle cieszy mnie fakt, że artyści coraz chętniej sięgają po nowe formy i próbują zrobić coś innowacyjnego, dopasowują się do rzeczywistości. Machol Shalem Dance House przeniósł nas w zupełnie inny świat, gdzie każdy mógł odczuć spektakl zupełnie inaczej, zobaczyć co innego, zwrócić uwagę na zupełnie różne rzeczy. Tancerze doskonale się w tym odnaleźli, a uczucie przekroczenia bezpiecznej dla mnie strefy komfortu na pewno zostanie ze mną na bardzo długo. Mimo, że to wszystko działo się tylko w mojej głowie.
Katarzyna Jarczak, Brygada Tańca 2022
„VR Dance” Machol Shalem Dance House (Izrael), cyfrowa prezentacja rzeczywistości wirtualnej, pokaz w ramach: 18. Międzynarodowy Festiwal Tańca Zawirowania, pokaz: Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, 22.08.2022
Taneczny VR, czyli blisko, coraz bliżej
