Ze snów na scenę

Ze snów na scenę
Pierwszy blok letnich prezentacji 17. Międzynarodowego Festiwalu Tańca Zawirowania w Centrum Teatru i Tańca w Warszawie zamknął performance „IV RP Snów” w reżyserii Dawida Żakowskiego. Pokaz odbył się 12 lipca 2021 r. przed kilkudniową przerwą w imprezie.

Stworzenie tego spektaklu było poprzedzone społecznym projektem „Rzeczpospolita Snów”, polegającym na zbieraniu wspomnień ze snów uczestników z okresu początku pandemii koronawirusa SARS-CoV-2 w Polsce. I od tego rozpoczął się performance – publiczność  weszła na salę, w której rozbrzmiewały historie ze snów opowiadane przez różne osoby. Moja wyobraźnia oraz jakość nagrań przywołały mi w pamięci obraz ludzi rozkładających się na kanapach i opowiadających sobie z zamkniętymi oczami o tym, co ich „spotkało” w nocy. O obrazach – tak realnych podczas śnienia – okazujących się w rzeczywistości wyrwanymi z kontekstu, nieskładnymi, abstrakcyjnymi, niewiarygodnymi.

Trójka performerów – Ewelina Sobieraj, Borys Jaźnicki oraz Michał Tokarski – wykorzystali swoje ciała do zobrazowania opowieści ze snów. W spektaklu „IV RP Snów” pojawiały się także wypowiedzi artystów, którzy, jakby lunatykując, mówili przez sen. Innym razem krzyczeli w koszmarach sennych, niczym wijąca się z bólu kobieta rodząca dziecko. Wszystko to wynikało z wyników przeprowadzonego projektu, w którym wielokrotnie pojawiały się sny o dzieciach czy o byciu w ciąży.

Mimo tego spektakl według mnie był prowadzony na jednostajnym poziomie emocjonalnym, co wywołało we mnie pewne znużenie (nie musi być to negatywne, w końcu gdybym zasnęła po pierwsze może sama miałabym jakiś abstrakcyjny sen, a po drugie stałabym się kolejnym uczestnikiem „Rzeczpospolitej Snów”). Ożywiłam się, gdy pojawiły się światła stroboskopowe i mocna muzyka – to było bardzo efektowne i wyrywające z poprzedniego stanu swoistego letargu. Ogólnie całość ruchu (odpowiadał za niego choreograf Wojciech Grudziński) była według mnie przełożeniem zapisków ze snów tak, aby wywołać określone stany emocjonalne i wręcz fizyczne u widowni. Zaryzykowałabym nawet stwierdzenie, że performance duetu Żakowski/Grudziński jest tak wymagający, że nie każdy byłby w stanie podążać za takim abstrakcyjnym przedstawieniem tematu.

Na koniec artyści powoli schodzili ze sceny, a towarzyszyła im opowieść/relacja Borysa Jaźnickiego, który niczym lekarz oprowadzający po oddziale wymieniał fragmentarycznie obrazy ze snów. Ten zabieg, jak i skupienie performera bardzo mi się podobał – poczułam się jak w filmie science-fiction, gdzie siedząc w kapsule mamy dostęp do umysłów innych ludzi…

Tym razem na festiwalu nie odbyła się rozmowa z artystami, ze względu na zaplanowany przez nich kolejny spektakl w innym miejscu Warszawy. Wielka szkoda, bo akurat tutaj byłam nad wyraz ciekawa ich spostrzeżeń i odczuć z procesu tworzenia przedstawienia (prace nad nim zaczęły się w 2020 r.). Mimo tego uzupełniłam swoją wiedzę, czytając wywiad  Patrycji Babickiej z Dawidem Żakowskim w serwisie E-teatr.pl – wybierający się na kolejne pokazy tej mogą do niego zajrzeć, by zbliżyć się do źródeł tej pracy (Link: https://e-teatr.pl/iv-rp-snow-czyli-ocean-nieswiadomosci-5656).

Ewelina Chaberska, Brygada Tańca 2021

* I jeszcze osobisty apel. Niedaleko mnie na widowni siedziała osoba, która przez cały spektakl robiła zdjęcia telefonem komórkowym, a swoje „sesje” powtarzała aż do czasu, gdy niechcący włączył się flesz. Takie sytuacje bardzo przeszkadzają w odbiorze spektakli. Komunikaty o wyłączeniu telefonów mają swój cel, bo poprzez wyłączenie telefonów (nie tylko ich dzwonków!) okazujemy szacunek artystom, realizatorom i osobom z publiczności. To lekcja, którą niezależnie od wieku, musimy odrabiać za każdym razem, gdy decydujemy się na kupienie biletu do teatru...

Recenzja napisana w ramach projektu Brygada Tańca, organizowanego przez Centrum Teatru i Tańca z partnerstwem Strony Tańca.

„IV RP Snów” Stowarzyszenie Sztuka Nowa, reżyseria: Dawid Żakowski, choreografia: Wojciech Grudziński, performerzy: Ewelina Sobieraj, Borys Jaźnicki, Michał Tokarski, muzyka: Kasai, pokaz w ramach 17. Międzynarodowego Festiwalu Tańca Zawirowania, Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, pokaz: 12.07.2021