W ramach „Centralnej Sceny Tańca” 21 lipca 2022 r. w plenerze odbył się improwizowany pokaz „Teraz jest przestrzeń. Kiedy jesteś? O geografii osobistej i wspólnej obecności”. Jego twórcy wychodzili z ciekawego założenia dotyczącego współczesnego pojmowania własnej przestrzeni (np. w kontekście wojny i ucieczki uchodźców) czy współdziałania (np. w dobie samoizolacji i kwarantanny społecznej związanej z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2).
„W obecnym palącym kontekście – społecznym, politycznym, kulturowym i historycznym – różne wymiary tego, co nazywamy „przestrzenią”, a nawet sam rozwój człowieka – są globalnie kwestionowane i reinterpretowane. Co więcej, wraz z postępem technologicznym w niespotykanym dotąd tempie, światy wirtualne stają się coraz bardziej kuszącymi przestrzeniami „bezpiecznej” interakcji, a separacja ludzi staje się w pewnym sensie normą – wspólne badanie idei przestrzeni może być jedną z najbardziej istotnych i jednoczących rzeczy, jakie możemy zrobić jako zbiorowość” – pisali o projekcie przed występem.
I w rzeczy samej, rozegrany w przestrzeni przed głównym wejściem Pałacu Kultury performance naprawdę dobrze wpisał się tę nietypowy czas, nastroje społeczne i teren. Był alternatywą dla rozstawionych tutaj minikiermaszy, nie zaburzył piknikowej atmosfery a raczej stał się jej częścią, w której dotyk nie kojarzył się z niebezpieczeństwem czy innością. To też pierwszy po lockdownach warszawski site-specific, który widzowie oglądali… z leżaków, ale nie tylko, bo „Teraz jest przestrzeń…” wprost wbijał się w ten częściowo odizolowany od reszty Warszawy świat PKiN, „atakował” swoją obecnością ludzi wychodzących z gmachu, którzy musieli zdecydować czy przejdą po placu gry czy też będą się starali jakoś tego uniknąć. Performerzy wykorzystali też ogrom budowli przytulając się do jej monumentalnych kolumn, staczając się po ogromnych schodach (to nawiązanie do słynnej sceny z „Pancernika Potiomkina?”) czy czyniąc użytek ze specyficznej akustyki między Teatrem Studio a Teatrem Dramatycznym.
W pokazie wzięli udział m.in. uczestnicy festiwalu improwizacyjnego Warsaw CI Flow, łącznie było to kilkanaście osób (Agata Rutkowska, Emilia Kraszewska, Katarzyna Juchimiuk, Katarzyna Witkoś, Magda Halska, Marta Grzegorczyk, Marta Stachowiak, Mateusz Zbrzeźniak, Natalia Osiatynska, Paweł Kubiak, Stefano Silvino, Wei Xie, Daniel Drago, Sveta Bird), a projekt przygotowała ukraińska choreografka Svitlana Pashko wraz z rumuńskim tancerzem i muzykiem Danielem Drago.
„Teraz jest przestrzeń…” zaczął się od eksploracji architektury budynku, a performerzy swoją obecnością wprawili w niemałe zakłopotanie ekipę telewizyjną nagrywającą przed Pałacem jedną ze swoich zapowiedzi. Stojący z kolorowymi balonami młody prezenter mówiący o tym, że w stolicy dużo się dzieje nie mógł sobie poradzić z faktem, że „dzieje się” właśnie tuż za jego plecami, próbował zmieniać kadr ale kolejni przechodnie okazywali się tancerzami uczestniczącymi w performance. Byli dosłownie wszędzie…
Ta scena, częściowo przecież przypadkowa, pokazała jak w soczewce to, o czym chcieli nam opowiedzieć twórcy, że nie umiemy dostrzec tego, co się dzieje obok, bo skupieni na sobie widzimy w przestrzeni i innych ludziach utrudnienia, zamiast czerpać inspiracje czy po prostu wcielić do naszego planu niespodziewane zdarzenia.
Struktura pokazu była urozmaicona – raz akcja rozgrywała się w sposób rozproszony na tyle, że trudno było podążać za każdym solistą czy parą, innym razem performerzy mieli sekwencje grupowe, jak w przypadku „spływania” po schodach czy ustawieniu się w jednej linii i ekspresyjnego podawania sobie z rąk do rąk „kuli energii”. To był jeden z ważniejszych momentów skierowania uwagi widzów ku temu, co niewidoczne, na relację z drugim człowiekiem, na to, co możemy od siebie dawać innym.
Częścią całego procesu twórczego było zresztą rozwijanie umiejętności obserwowania, jak relacje mogą informować i generować działania performatywne w czasie rzeczywistym. To się udało. Wykonawcy byli wśród nas i reagowali także na nas – malowali pod naszymi nogami kredą swoje hasła, krzyczeli do nas, reagowali na aparaty fotograficzne, na zachowanie widzów, a równolegle realizowali swoje założenia, coraz bardziej zbliżając się ku sobie. W finale zbili się w dużą grupę, a na polu gry pojawił się muzyk grający na didgeridoo przypominający nam o pierwotnych potrzebach bycia razem.
Sandra Wilk, Strona Tańca
„Teraz jest przestrzeń. Kiedy jesteś? O geografii osobistej i wspólnej obecności”, koncepcja i realizacja: Daniel Drago i Svitlana Pashko (Metamotion), kreacja: Agata Rutkowska, Emilia Kraszewska, Katarzyna Juchimiuk, Katarzyna Witkoś, Magda Halska, Marta Grzegorczyk, Marta Stachowiak, Mateusz Zbrzeźniak, Natalia Osiatynska, Paweł Kubiak, Stefano Silvino, Wei Xie, Daniel Drago, Sveta Bird, pokaz w ramach: Centralna Scena Tańca, organizator pokazu: Fundacja Artystyczna PERFORM, wsparcie projektu: 13. Międzynarodowy Festiwal Tańca Warsaw CI Flow, pokaz: teren przed Pałacem Kultury i Nauki w Warszawie, 21.07.2022
