„Bli(s)kość” – spektakl Anny Chudzik-Pawlik – był rodzajem jakiegoś osobistego rytuału, szukania łączności ze sobą i z postacią Mokoszy, starosłowiańskiej bogini, zwanej też „matką ziemi wilgotnej”. Jako ślady kultu Matki-Ziemi, wspólne dla wszystkich ludów indoeuropejskich, wskazuje się różne obrzędy, w tym m.in. kładzenie na gołej ziemi nowonarodzonych dzieci, chorych i umierających, symboliczne odczytywanie orki, jako aktu seksualnego z ziemią czy wyznawanie grzechów wprost do ziemi. Niektóre z tych zwyczajów, jak trzymanie nieobutych stóp na ziemi, znaleźć można nawet współcześnie w medycynie naturalnej.
Performerka stanowczo wychodzi tu jednak poza te starosłowiańskie świadectwa, łącząc w swoim pokazie różne kultury, słowiańską, indiańską, Dalekiego Wschodu – jakby chciała ożenić ze sobą cały świat i stać się jego integralną, co ważne inkluzywną, częścią.
Jej rytuał rozpoczyna się od palenia kadzidła, drewienka Palo Santo – „świętego drzewa” Indian z Ameryki Południowej używanego przez szamanów (a w środowiskach medytacyjnych związanych z kulturą Indii uznawanego za jeden ze sposobów do oczyszczania i równoważenia energii; mogło to być też jakieś ziele używane w tego typu obrzędach). W ogrodzie Teatru Akt, gdzie 27 kwietnia 2024 r. pokaz odbył się w ramach Butohpolis – VI Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Butoh, zgromadzeni najpierw więc tylko czuli specyficzny aromat palonej żywicy Palo Santo, a dopiero później zobaczyli bohaterkę ubraną w kimono. Stali się też żywą scenografią performance, bo po okadzeniu całej przestrzeni Chudzik-Pawlik najpierw powoli wykopywała z ziemi malowane i wyszywane artefakty, szmatki, ubrania, które rozwieszała i kładła w okolicznej przestrzeni, wśród publiczności, a następnie – w jakimś akcie wyzwolenia – odkryła przed nami całe swoje ciało i zakopała je w ziemi, symbolicznie, ale przecież także fizycznie, łącząc się z Mokoszą.
Nie potrafię w pełni ocenić tego przedstawienia pod względem formalnym, bo był to spektakl zupełnie odmienny od innych polskich performance’ów, ale wiem, że było coś fascynującego, uspokajającego i odmieniającego w „bli(s)kości”, w tym oglądaniu pracy z ciałem i przeniesienia jej efektów na ruch i tkaniny, a przede wszystkim w uczestniczeniu w ucieleśnieniu emocjonalnych i intelektualnych przemian, jakie przechodzi Anna Chudzik-Pawlik. Płynęła niczym spokojna fala, godziła się z ziemią, przyrodą, światem, z obserwującymi, wreszcie ze swoim wyjątkowym ciałem, które z jednej strony traktowała z czułością, zgodą i zrozumieniem (niekoniecznie radosnym), a z drugiej jako obiekt czysto artystyczny.
Sandra Wilk, Strona Tańca
Performance „bli(s)kość” Anna Chudzik-Pawlik, reżyseria i wykonanie: Anna Chudzik-Pawlik, muzyka: Ślina – utwór „15'00”, pokaz w ramach: Butohpolis – VI Międzynarodowy Festiwal Sztuki Butoh, pokaz: Teatr Akt, 27.04.2024
Na ziemi, w ziemi, z ziemią
