Choreografia kontrastów. Między mitem, a realnością. Między cielesnością, a stereotypami. Między dobrym, a złym dotykiem. Między słowem, a ciałem. Między nimi, a nami. „Monstera” Marty Ziółek to najlepszy spektakl 19. Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Tańca i Performansu Ciało/Umysł 2020. Jeśli ktoś ma inne zdanie – chętnie z nim podyskutuję. Zapowiadam, że będę stać na stanowisku, że w teatrze tańca nie zawsze chodzi o to, by widzowie oglądali perfekcyjnie skomponowane układy, ani o to, aby akcja była wartka, a koncept całkowicie czytelny. Spektakl musi „przebijać się przez szkło”, poruszać emocje, prowokować do myślenia, zmieniać i nieść to coś, co będzie komunikatywne nie tylko z wierną grupą widzów, ale też z tymi, którzy z tańcem czy z tanecznym performance nie są obyci. Widziałam w życiu setki, a raczej pewnie tysiące spektakli tanecznych, i zaręczam, że stworzenie w nich odpowiedniego klimatu wcale nie jest łatwe, a jeszcze trudniejszym jest wytworzenie potencjału sprzedażowego. „Monstera” ma taki potencjał, więc zachęcam każdego, by sam sprawdził, czy jemu akurat ta poetyka odpowiada.
Uprzedzam jednak – to nie jest gładka, przyjemna choreografia stworzona pod gust mas. To nie są próby w stylu telewizyjnego, pięknego show – jeśli tego oczekujecie, to nie ma co się trudzić wychodzeniem do teatru. To jest spektakl drapieżny, z nagością, z potoczną mową, dotykający kobiecości w sposób męski. Tu będą cycki, bimbały, cipki i łona. Tu będzie erotyka, obalanie stereotypów w kontrze do dawnych mitów, tu będzie mało tańca ale dużo pięknego ruchu, tu wreszcie będzie muzyka ulicy i opery równocześnie.
Nie jestem w stanie opisać, jak plastyczny momentami jest ten spektakl – dziesiątki razy chciałam złamać zakaz fotografowania, by zapisać – choćby tylko dla siebie – chwile, które widziałam. Ale nie zrobiłam tego, choć korciło mnie bardzo, bo umowa to umowa. A zaufania nie wolno zawodzić. „Monstera” musi pozostać więc tylko w mojej pamięci, podsycana nadzieją, że festiwal Ciało/Umysł zapewni dokumentację fotograficzną odpowiadającą temu, co działo się na scenie. Nie – nie było fajerwerków. Nie było skoków. Nie było partnerowania. Ale był problem, o jakim trzeba myśleć, sprawa, którą trzeba sobie uświadamiać i formuła, jakiej się nie zapomina i pytania dotyczące naszej świadomości kobiecego ciała.
„Monstera to żeńska forma od męskiego potwora, a w historii kultury to kobiety częściej są przedstawiane jako monstra, furiozy, czarownice i Meduzy – opowiadała o spektaklu Marta Ziółek. – Dlatego w spektaklu będziemy celebrować kobiecą cielesność, jednocześnie konfrontując się z tym, co dla nas trudne i niekomfortowe. Eksplorację zaczniemy od przepony, będącej podstawowym mięśniem oddechowym, związanym z transmisją impulsów emocjonalnych. Poruszymy „mięsień duszy”, psoas [mięsień lędźwiowy – przyp. SW], i zajmiemy się piersiami – symbolem kobiecości, przestrzenią laktacyjnych wycieków, miejscem przekraczania naszych granic poprzez niechciany dotyk czy złe słowo”.
Dokładnie tak. I jeszcze to, że „Monstera” jest spektaklem feministycznym, a w dodatku przykładem niemal doskonałej selekcji materiału ruchowego oraz dźwiękowego wciągającego widza w swój spokojny rytm, a jednocześnie niczym go niezawodzącym, nienudzącym i nietracącym jego uwagi choćby na chwilę. Brawo.
Sandra Wilk, Strona Tańca
„Monstera” Marta Ziółek, choreografia i reżyseria: Marta Ziółek, taniec: Marta Ziółek, Ramona Nagabczyńska, Katarzyna Sikora, Monika Świtaj, tekst i dramaturgia: Anka Herbut, muzyka: Zoi Michailova, teksty piosenek: Anka Herbut, Zuzanna Wrońska, kompozycje piosenek: Zuzanna Wrońska, scenografia: Magdalena Łapińska-Rozenbaum, kostiumy: Pat Guzik, reżyseria świateł: Jacqueline Sobiszewski, making-of: Ania Gawlita, asystentka choreografki: Aleksandra Kostrzewa, produkcja: Fundacja Ciało/Umysł, STUDIO teatrgaleria przy wsparciu Fundacji Burdąg, premiera: 09.10.2020, pokaz: STUDIO teatrgaleria, 19. Międzynarodowy Festiwal Tańca i Performansu Ciało/Umysł, 09.10.2020
* Spektakl zawiera sceny nagości.
** Angielski tytuł artykułu jest ściśle związany z akcją spektaklu.
