Centrum Teatru i Tańca w Warszawie - podsumowanie działalności w 2021 r. (obszar tańca)

Idea Centrum Teatru i Tańca w Warszawie

Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, jako społeczna instytucja kultury, ma za zadanie stworzenie kompleksowego programu artystycznego, który pozwoli na regularne prezentacje z dziedziny tańca i teatru niezależnego, wsparcie produkcyjne, logistyczne i merytoryczne dla artystów oraz zwiększenie uczestnictwa w kulturze mieszkańców Warszawy, co doprowadzi do ustabilizowania warunków rozwoju kulturalnego w stolicy. Głównym założeniem projektu realizowanego w latach 2019–2022 jest stworzenie własnej przestrzeni dla twórców, którzy wspólnie pracować będą nad tworzeniem profesjonalnych spektakli teatru i tańca o prestiżu krajowym i międzynarodowym. Projekt ma także dać szansę polskim artystom na nawiązywanie efektywnej współpracy z profesjonalnymi krajowymi i zagranicznymi twórcami z dziedziny teatru i tańca.

Program tej społecznej instytucji kultury bazuje na wcześniejszych doświadczeniach i osiągnięciach Fundacji Scena Współczesna, pracującej w obszarze teatru, tańca, edukacji w obu tych dziedzinach. Działalność ta – w ramach Centrum Teatru i Tańca w Warszawie – jest ciągle rozszerzana o nowe inicjatywy i pomysły. Dynamiczny rozwój w stronę współpracy międzysektorowej ma służyć wsparciu nie tylko samych artystów, ale całych – często zaniedbanych – obszarów sztuki, takich jak edukacja widzów i nauczycieli, wsparcie informacji i krytyki tańca, twórcze kooperacje artystów z organizacjami pozarządowymi czy instytucjami kultury.

Miejsca realizacji

W 2021 roku Centrum Teatru i Tańca w Warszawie realizowało swoje działania w kilku lokalizacjach, przy czym z powodu dynamiki pandemii koronawirusa SARS-CoV-2 duża część działań w pierwszej połowie roku odbywała się w wersji online, a później na świeżym powietrzu. 29 maja 2021 roku CTiT otworzyło własną scenę teatralną i od tej pory większość przedstawień realizowanych była na Scenie przy ul. Bruna 9. Równolegle wszystkie zajęcia warsztatowe (a także część pokazów grup projektowych) przez cały rok odbywały się w szkole Akademii Tańca Zawirowania, w Sali przy ul. Wspólnej 61.

Miejsca pokazów w 2021 r.:

• Scena przy ul. Belwederskiej 20/22 (patio)
• Scena przy ul. Konopnickiej 6 (Garnizon Sztuki)
• Płyta Desantu (warszawski Solec)
• Scena przy ul. Bruna 9 (Centrum Teatru i Tańca w Warszawie)
• Scena przy ul. Jazdów 2 (Centrum Sztuki Współczesnej – Zamek Ujazdowski)
• Scena przy ul. Wspólnej 61 (Akademia Tańca Zawirowania)
• Internet (Facebook, Instagram, YouTube, strona internetowa)

Zaplanowane działania

Poniżej znajduje się skrótowy opis zaplanowanych działań produkcyjnych, prezentacyjnych, edukacyjnych oraz innych aktywności Centrum Teatru i Tańca w Warszawie na rok 2021. 

Prezentacje: metody i wyniki

Centrum Teatru i Tańca w Warszawie cały swój program prezentacji ma podzielony na dwa obszary – teatru i tańca.

Działania CTiT w obszarze tańca są bardzo urozmaicone i przybierają rozmaite formuły – od działań produkcyjnych (np. w programie rezydencji artystycznych „StartUp – Scena dla Młodych”, w programie łączącym różne dziedziny sztuki „Transfuzje”, programie koprodukcji z choreografem krajowym bądź zagranicznym, programie online opierający się na prezentacjach i produkcjach spektakli tanecznych w wersji wideo), przez sceniczne pokazy festiwalowe i konkursowe, pokazy zwykłe, pokazy repertuarowe, z których najważniejszym dla tancerzy i choreografów jest flagowy program „Scena Dostępna”. Centrum Teatru i Tańca organizuje także wydarzenia specjalne, prowadzi szeroką edukację taneczną w ramach Akademii Tańca Zawirowania, aktywnie wspiera także rozwój krytyki tańca i informacji o tańcu.
Centrum Teatru i Tańca w Warszawie w systemie repertuarowym prezentuje także niezależny teatr, gdzie poza pokazami Teatru Scena Współczesna na wieczory teatralne zapraszani są goście i artyści, których propozycje mogą zaciekawić warszawską publiczność (np. w listopadzie 2021 r. w CTiT odbyła się premiera Teatrzyku Gędźba).

Pierwsza połowa 2021 roku (od stycznia do maja) z powodów pandemii koronawirusa SARS-CoV-2 objęta była całościowym bądź częściowym lockdownem placówek kultury. W tym okresie Centrum Teatru i Tańca w Warszawie z przyczyn niezależnych musiało skupić się na działalności cyfrowej, efektem czego było 14. edycji w cyklu „Taneczne Niedziele Online”, 20 wywiadów z artystami tańca w cyklu „Kwadrans pandemiczny”, zorganizowano także Konkurs Choreograficzny W SIECI, premierę online spektaklu grupy projektowej Akademii Tańca Zawirowania pt. „12” oraz obchody Międzynarodowego Dnia Tańca Online. Do czerwca CTiT zaprosiło publiczność także na 6 wieczorów tanecznych w Garnizonie Sztuki (w tym na sceniczną premierę „Tańcząc Boską Komedię”, „Anima/Animus”, „All Journeys” i premierę spektaklu „Śmierć i Ofelia”) oraz 1 pokaz na świeżym powietrzu (na patio przy ul. Belwederskiej 20/22), gdzie wystawiono premierę „Afrykańskich Baśni” grupy projektowej Akademii Tańca Zawirowania.

29 maja 2021 roku Centrum Teatru i Tańca w Warszawie otworzyło własną scenę (Scena przy ul. Bruna 9) i rozpoczęło intensywne prezentacje taneczne i teatralne. Komercyjne wynajęcie lokalu i dostosowanie go do potrzeb teatralnych to sytuacja bez precedensu na warszawskim rynku tanecznym. Decyzja ta otworzyła szansę na dynamiczny rozwój tańca, którego artyści nie muszą dostosowywać się do wolnych terminów sal w ośrodkach kultury czy teatrach dramatycznych ani płacić wysokich w stolicy kosztów wynajmu teatrów.

W drugiej połowie 2021 roku (od czerwca do grudnia) Centrum Teatru i Tańca zorganizowało 55 wieczorów teatralnych i 42 wieczory taneczne. Przy czym należy zwrócić uwagę na to, że wieczór teatralny to zawsze prezentacja tylko jednego spektaklu, a na wieczory taneczne to często dwie prezentacje – krótka etiuda (5-15 minut) i pełnowymiarowa choreografia (45-60 minut). W tym okresie zaprezentowano publiczności m.in. premiery Teatru Tańca Zawirowania, premiery kilku grup projektowych Akademii Tańca Zawirowania, 6 zagranicznych premier i 10 polskich prezentacji w ramach 17. Międzynarodowego Festiwalu Tańca Zawirowania, 4 wieczory Polskiej Sieci Tańca, pokazy repertuarowe, premiery przygotowane przez artystów zaproszonych na rezydencje artystyczne, pokazy zaproszonych zespołów i artystów solowych czy premierę pracy „Policzalni” będącej kooperacją i koprodukcją Bytomskiego Teatru Tańca i Ruchu Rozbark oraz Teatru Tańca Zawirowania.

Łącznie w całym roku Centrum Teatru i Tańca w Warszawie zorganizowało 47 wieczorów tańca, w ramach których pokazano 70 choreografii, a 62 razy (pokazy na scenie i pokazy na zamówienie szkół) zorganizowało wieczory teatralne. Publiczność mogła uczestniczyć także w wydarzeniach specjalnych, np. w Dniu Otwartym czy w Warszawskim Konkursie Choreograficznym. Frekwencja na pokazach scenicznych w dziedzinie tańca wyniosła ok. 1500 osób przy czym należy tu zaznaczyć, że spektakle odbywały się w II połowie roku, a widownia z powodów sanitarnych była ograniczana. Z kolei frekwencja na pokazach teatralnych wyniosła 3100 osób. Łącznie daje to frekwencję na poziomie 4600 widzów. 

Zasięgi i dane online

Warto zwrócić uwagę na działania Centrum Teatru i Tańca w Warszawie w mediach społecznościowych – to ważny aspekt działalności informacyjnej i edukacyjnej o tańcu. W 2021 roku zasięgi CTiT przekroczyły 100 tys. zasięgu na Facebooku i 5,5 tys. na Instagramie. Sam fanpage, założony w 2020 roku ma zaś 3,4 tys. fanów na Facebooku i blisko 500 obserwujących na Instagramie.

Prezentacje w programie „Scena Dostępna”

Program „Scena Dostępna” w 2021 roku to w pierwszej połowie roku pokazy w Internecie (w trakcie lockdownu realizowano cykl „Taneczne Niedziele Online 2”), a w drugiej – prezentacje na żywo. Od marca do czerwca CTiT kontynuowały pandemiczną wersję swojego cyklu prezentacyjnego „Taneczne Niedziele”. Projekt w wersji online miał 14 edycji (pokazano w nim 13 spektakli i jeden film dokumentalny). W programie znalazły się m.in. solowy spektakl Bartka Woszczyńskiego, choreografa B’cause Dance Company „SIRI” – opowieść o świecie, w którym człowiek przyjaźni się ze sztuczną inteligencją, taneczna impresja o poszukiwaniu siebie Patrycji Nosiadek pt. „Yoni II” – przebój frekwencyjny cyklu czy „KolażXX” Łukasza Wójcickiego – ciekawy przykład „choreografii oporu”.

Pokazy w cyklu „Taneczne Niedziele Online 2”:

01. „Nata Lerska – Historia tancerki", reżyseria: Iwona Wojnicka (28.03.2021)
02. „Wenus z Osieka” Aleksandra Bożek-Muszyńska (04.04.2021)
03. „Yoni II” Patrycja Nosiadek (11.04.2021)
04. „SIRI” Bartek Woszczyński (18.04.2021)
05. „Geranium room” Marta Kosieradzka (25.04.2021)
06. „KolażXX” Łukasz Wójcicki (02.05.2021)
07. „Było to dawno i było to wczoraj” Anita Sawicka i Piotr Abramowicz (09.05.2021)
08. „RODZINA, część pierwsza OFIARA, czyli rzecz pospolita trojga miejsc” Mikołaj Mikołajczyk – filmowy serial teatralny (16.05.2021)
09. „Wybieg” Teatr Tańca Zawirowania, choreografia: Karolina Kroczak (23.05.2021)
10. „Iskrą tylko” Ilona Gumowska, Marcin Karnowski (30.05.2021)
11. „Antropolo on screen” Jakub Mędrzycki i Izabela Zawadzka (06.06.2021)
12. „Pandemobook” (cz. 1) Liwia Bargiel, Bartek Kielbowicz (11.06.2021)
13. „Pandemobook” (cz. 2) Liwia Bargiel, Bartek Kielbowicz (12.06.2021)
14. „Pandemobook” (cz. 3) Liwia Bargiel, Bartek Kielbowicz (13.06.2021)

Prezentacja i wsparcie finansowe filmu dokumentalnego

Szczególną uwagę w cyklu „Taneczne Niedziele Online 2” należy zwrócić na film dokumentalny „Nata Lerska – Historia tancerki” w reżyserii Iwony Wojnickiej, zrealizowany w ramach stypendium MKiDN „Kultura w sieci” przy wsparciu finansowym Związku Artystów Scen Polskich ZASP oraz Centrum Teatru i Tańca w Warszawie.

To historia Naty Lerskiej, jedynej żyjącej polskiej pionierki tańca modern. Lerska, uczennica Szkoły Rytmiki i Tańca Janiny Mieczyńskiej w Warszawie, wspomina w dokumencie swój występ na Międzynarodowym Konkursie Tańca w Brukseli w 1939 r., kompozytor Zbigniew Rymarz opowiada o wspólnych latach na scenie oraz słynnej kawiarni „Pod Gwiazdami” prowadzonej przez Juliana Sztatlera, męża Naty Lerskiej. Tancerka i choreografka Krystyna Mazurówna mówi o tym, jak jeden występ Lerskiej zadecydował o jej wyborze kariery życiowej, a tancerka Teatru Wielkiego Bożena Malinowska opowiada historię paryskiej szkoły tańca prowadzonej przez Lerską. Te pełne pogody ducha wspomnienia ukazują biografię tancerki, która przeżyła wojnę dzięki temu, że przez 5 lat nie wychodziła z domu. Premierę filmu, która odbyła się 31.03.2021 r. zorganizowano z okazji 101. urodzin artystki.

^{„Nata Lerska – Historia tancerki”, scenariusz i reżyseria: Iwona Wojnicka, asystentka reżyserki: Kaitlin Sullivan, montaż: Aleksandra Charabin, udział wzięli: Nata Lerska, Bożena Malinowska, Krystyna Mazurówna, Zbigniew Rymarz, narracja: Iwona Wojnicka, zdjęcia: Krzysztof Koenig, Marta Dutkiewicz, Aleksandra Charabin, Kaitlin Sullivan, Lena Birbing, muzyka: Sonia Lerska, Andrzej Rejman, Julian Sztatler, fragment melodii utworu „Wio koniku”, muzyka: Imre Garai, Isaac Albeniz, Suite española, Op. 47: No. 5, Asturias (Leyenda) Meisterkurse mit Susanne Linke und Irene Sieben, nagranie własne, scenografia: Wioletta Jocz, opracowanie: Kaitlin Sullivan, Lena Birbning, Izabela Dunaj, Iwona Wojnicka. Zrealizowano systemem gospodarczym w ramach stypendium MKiDN „Kultura w sieci” przy wsparciu finansowym Związku Artystów Scen Polskich ZASP oraz Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, produkcja: Warszawskie Muzeum Tańca 2021}

Prezentacje stałego repertuaru

Centrum Teatru i Tańca w Warszawie jako jedyny podmiot w stolicy dąży do stworzenia stałej repertuarowej sceny tanecznej. I tak jak w teatrach dramatycznych regularnie prezentuje prace zrealizowane przez swój zespół aktorsko-taneczny (Teatr Tańca Zawirowania, Teatr Scena Współczesna).W 2021 roku do repertuarowego zestawu spektakli Teatru Tańca Zawirowania doszło najnowsze solo Marty Kosieradzkiej „Winterreise” z fragmentami wierszy Stanisława Barańczaka oraz „Policzalni” – wspólna produkcja Bytomskiego Teatru Tańca i Ruchu Rozbark z Teatrem Tańca Zawirowania.

W bieżącym sezonie artystycznym w stałym repertuarze tańca znalazły się spektakle:

• „Real Love”
• „Empty Bodies”
• „Tańcząc Boską Komedię”
• „Śmierć i Ofelia”
• „Winterreise” Marta Kosieradzka
• „Policzalni” Teatr Rozbark i Teatr Tańca Zawirowania

W bieżącym sezonie artystycznym w stałym repertuarze teatru znalazły się spektakle:

• „Dzieła wszystkie Szekspira”
• „Dzieła wszystkie Szekspira UPDATE”
• „Obserwuję Cię” (d. „I Ty zostaniesz Chińczykiem”)
• „Biblia dla opornych”
• „Historia świata w skróconej wersji”

Prezentacja projektu performatywnego z Muzeum POLIN

Centrum Teatru i Tańca w Warszawie w 2021 r. zostało oficjalnym partnerem premierowej projekcji online projektu „Muranów: archiwum ciała (część I: Sztafeta, część II: Podwórko)” w choreografii Weroniki Pelczyńskiej i Magdy Fejdasz zrealizowanego dla Muzeum POLIN.

W listopadzie i grudniu 2020 r. – w okresie głębokiego lockdownu i zamknięcia instytucji kultury – Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN zaprosiło mieszkańców Muranowa oraz osoby interesujące się historią do udziału w warsztatach „Muranów: archiwum ciała”. Projekt zakładał odejście od tradycyjnego rozumienia „archiwum” jako zbioru materialnych artefaktów, na rzecz poszukiwania doświadczeń. W procesie prowadzonym przez Weronikę Pelczyńską i Magdę Fejdasz próbowano odnaleźć najpierw jednostkową, a następnie stworzyć wspólną opowieść o doświadczaniu miejsca o złożonej historii. Ze względu na lockdown warsztatowa praca odbywała się za pośrednictwem platform wirtualnych. Uczestnicy i uczestniczki projektu spotkali się w wieńczącym wspólny proces wideo, któremu za scenografię posłużyła tymczasowo zamknięta dla publiczności wystawa „#Tu Muranów”.

„Równolegle performerzy w muzeum coraz intensywniej eksplorują jego przestrzenie, dotykają nawet zgromadzonych tutaj artefaktów, a kamera coraz śmielej pokazuje szczegóły wystawy. Proces prowadzony przez Weronikę Pelczyńską i Magdę Fejdasz wzbudza ciekawość. Tworzy pewne napięcie wokół wspólnej opowieści o doświadczaniu, o historii i o miejscu. Będzie miało ono swoje ujście w „Muranów: archiwum ciała. Część II: Podwórko”. Ze zgromadzonych nagrań stworzony został gwar, pojedyncze słowa zmiksowano w utwór muzyczny, niemal hiphopowy. Współczesność splata się ze wspomnieniami. A ekran podzielono na wiele elementów, na których uczestnicy – zarówno kobiety, jak i mężczyźni zostali sfilmowani osobno (projekt odbywał się w lockdownie). Są osobno, ale też razem. Oto wspólnota Muranowa. Rozdzielona murami, pandemią, osobistymi przeżyciami, połączona historią i wdzierającą się w nią technologią”. (Sandra Wilk, „Tu Muranów, tu społeczność”)

^{„Muranów: archiwum ciała (część I: Sztafeta, część II: Podwórko)”, koncepcja i choreografia: Weronika Pelczyńska, Magda Fejdasz, kamera i montaż: Patryk Grochowalski, muzyka: Jakub Słomkowski, współpraca merytoryczna: Aleksandra Janus, kuratorka: Ewa Chomicka/Muzeum POLIN, współpraca produkcyjna: Magda Konopka/Muzeum POLIN, performerzy i performerki: Ewa Bakalarska, Monika Czajkowska, Ewa Chomicka, Magda Fejdasz, Aleksandra Grabarz, Aleksandra Kulesza, Justyna Laskowska-Otwinowska, Justyna Orzechowska, Anna Paszek, Maria Pawlak, Weronika Pelczyńska, Marta Polak, Ewa Pytka, Weronika Regosz, Karolina Sawicka, Agnieszka Skiba, Urszula Strych, Monika Szpunar, Jan Taraszkiewicz, Irena Wiesiołek, Anna Wiśniewska, Karolina Wiśniewska, Renata Wołowiec, Łukasz Wójcicki, Magdalena Zaczek. Projekt jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszu EOG oraz przez budżet krajowy Fundusze norweskie i EOG, EEA, Ambasadę Norwegii w Polsce, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wydarzenie towarzyszące wystawie „#TuMuranów” w Muzeum POLIN. Partner projekcji online: Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, emisja online: 14.02.2021 – 01.04.2021, emisja na wystawie do 22.03.2021}

Prezentacja laureatów Konkursu Choreograficznego w SIECI

Do udziału w Konkursie Choreograficznym W SIECI 2021 można było zgłaszać etiudy filmowe z dziedziny szeroko pojętego tańca współczesnego. Konkurs został skierowany do tancerzy i choreografów związanych z Warszawą. Nagrodę finansową w wysokości 2000 zł zdobyła trójka twórców.

Zwycięzcy Konkursu Choreograficznego W SIECI:

• Łukasz Wójcicki, Katarzyna Pawlak i Iga Dzięgielewska

Nagrodzeni to autorzy filmowego projektu performatywnego „Post Hope”. „Post Hope” to choreografia oporu przeciwko konsumpcji i nadprodukcji niszczących środowisko naturalne. Taniec to tutaj performatywny gest, który stoi w opozycji do nadkonsumpcji, ale nie jest w stanie się obronić. Zostaje przetworzony przez maszynę kapitalizmu. Jak śmieć. Traci lekkość i czystość, tonąc w oceanie plastiku. Staje się mechaniczny, aż w końcu zanika. „Post Hope” to więc gest solidarności ze wszystkimi organizmami, które dotyka katastrofa klimatyczna.

^{„Post Hope”, koncepcja i realizacja wideo: Łukasz Wójcicki, choreografia i wykonanie: Łukasz Wójcicki i Katarzyna Pawlak, wsparcie dramaturgiczne i zdjęcia: Iga Dzięgielewska, pokaz w ramach: Konkurs choreograficzny W SIECI w Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, pokaz online: 21.05.2021}

Rezydencje artystyczne

Centrum Teatru i Tańca w Warszawie w bieżącym sezonie zaproponowało artystom dwa rodzaje rezydencji artystycznych. Były to rezydencje artystyczne w Akademii Tańca Zawirowania oraz rezydencje artystyczne w programie „StartUp – Scena dla Młodych”.

Rezydencje artystyczne w Akademii Tańca Zawirowania

W bieżącym sezonie artystycznym w Akademii Tańca Zawirowania odbyły się dwie rezydencje warsztatowe w Centrum Teatru i Tańca w Warszawie.

Sześciodniową rezydencję odbył Eldad Ben Sasson z Izraela. Ten nauczyciel i choreograf ukończył Bat Dor School of Dance in Tel Aviv, a później tańczył w prestiżowym zespole Batsheva Dance Company pod dyrekcją Ohada Naharina. Współpracował także z takimi choreografami jak: Mats Ek, Sharon Eyal, Paul Norton Noa Dar, Michael Getman, Alexandra Waierstall, Shintaro Oue, Jan Håfström czy Orjan Anderson.

Warsztaty, które poprowadził w Akademii Tańca Zawirowania (01-07.07.2021) były połączone z zajęciami Marty Kosieradzkiej (absolwentki wydziału grafiki warsztatowej Europejskiej Akademi Sztuk w Warszawie i wydziału tańca Artesis Królewskiego Konserwatorium w Antwerpii, która studiowała także w Institute for Dance Arts w Linz). Jej lekcje były swoistą rozgrzewką przygotowującej ciało i umysł do dalszej pracy, a drugą częścią zajęć były warsztaty z Eldadem Ben Sassonem nakierowane na personalną eksplorację ruchu i tworzenie materiału ruchowego. Był to całościowy proces doprowadzający do stworzenia formy scenicznej. Rezydencja zakończyła się powarsztatowym pokazem pracy (work in progress) 07.08.2021 w CTiT.

Drugą rezydencję w Centrum Teatru i Tańca w Warszawie odbyła Anna Piotrowska z Teatru Rozbark w Bytomiu. Jej zajęcia z pogranicza techniki tanecznej oparte zostały na floorworku, release, flow, partnerowaniu, koordynacji i improwizacji. Anna Piotrowska od lat poszukuje własnej metody twórczej, którą nazwała OneBodySpaceRecognizer. Autorski warsztat pracy z energią i pobudzaniem kreatywności to nauka obserwacji siebie i innych w improwizacji i sekwencjach tanecznych (podczas pracy kluczowe jest ciągłe pogłębianie świadomości ciała i aktywna obserwacja siebie samego w ruchu wywołująca jednoczesną reakcję i kreację). Ponadto uczestnicy uczyli się pracy z ciężarem ciała, szukania przepływu ruchu. Warsztat odbył się we wrześniu 2021, ciąg dalszy wraz z finałowym spotkaniem work in progress zaplanowano na styczeń 2022 r.

Rezydencje artystyczne w programie „StartUp – Scena dla Młodych”

22 lutego 2021 r. komisja konkursowa w składzie Anka Herbut, Anna Królica i Marta Ziółek wybrała trzy projekty spośród zgłoszonych 22 aplikacji do programu „StartUp – Scena dla Młodych” w Centrum Teatru i Tańca w Warszawie.

Komisja zarekomendowała produkcję i realizację następujących projektów:

• „Polonautki” Aleksandry Kostrzewy
• „Przesada” Moniki Szpunar
• „Panta Rhei” Agaty Grabowskiej

„Polonautki” Aleksandry Kostrzewy zostały docenione za aktualność feministycznych zagadnień powiązanych z potrzebą samostanowienia i wyrażenia sprawczości kobiet. „Jego manifestacyjny charakter nie tracąc na sile wypowiedzi odchodzi jednak od dosłowności i przenosi działania performerek w przestrzeń kosmiczną, co nadaje koncepcji charakter paraboli czy współczesnej utopii” – pisała w uzasadnieniu decyzji komisja konkursowa.

„Przesada” Moniki Szpunar otrzymała rezydencję dzięki koncepcji eksplorowania i konsekwentnego rozwijaniu tematyki i znaczeń przesady w ruchu. Jury szczególnie doceniło „analityczne podejście i spójność wizji tworzenia choreografii wykorzystującej obecną w kulturze konsumpcyjnej zasadę akceleracji, powiększenia i powielenia”.

Z kolei projekt „Panta Rhei” Agaty Grabowskiej, który został zakwalifikowany do programu „Transfuzje” został przez komisję doceniony „za chęć eksplorowania przez nią narzędzi i sposobów ruchowego kodowania płci w stylach i praktykach tanecznych oraz poszukiwanie w nich zakłóceń, obszarów nieoczywistości i niejednoznaczności”.

^{„Polonautki, czyli Pierwsza Polska Kobieca Misja Kosmiczna”, choreografia i dramaturgia: Aleksandra Kostrzewa, choreografia i wykonanie: Olga Briks i Ewa Noras, teksty i kompozycja piosenek: Zuzanna Wrońska, Barbara Wrońska, wykonanie piosenek: Wojciech Dolatowski, kostiumy: Zuzanna Maria Białecka, Maria Kompf, wideo: Wojciech Stupnicki, Olaf Malinowski, zdjęcia: Kate Phellini, plakat: Agata Gansiniec, spektakl wyprodukowany w ramach projektu prezydenckiego „StartUp – Scena dla Młodych” w Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, premiera: 11-12.09.2021, pokaz: Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, 11.09.2021}

^{„Przesada” Monika Szpunar i Stefano Silvino, choreografia i wykonanie: Monika Szpunar i Stefano Silvino, scenografia: Agata Starmach, muzyka: „YO >z domku<” (wersja rozszerzona) – Joanna Wabik; „(I Can’t Get No) Satisfaction” – The Rolling Stones; „Sandstorm” – Darude, produkcja zrealizowana w ramach programu „StartUp – Scena dla młodych (2021)” Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, premiera: 04.06.2021, Centrum Teatru i Tańca w Warszawie (ul. Bruna 9), pokaz: 04.06.2021}

^{„Panta Rhei” Agata Grabowska, Katarzyna Szugajew, koncepcja: Agata Grabowska, wykonanie: Agata Grabowska, Katarzyna Szugajew, zdjęcia: Julia Krivich, muzyka: Zoi Michailova, produkcja: Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, projekt powstał w ramach programu produkcyjnego „Transfuzje”, premiera: 25-26.09.2021, Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, 26.09.2021} 

Premiery taneczne

Produkcja nowych premier to ważny element zakładanego programu Centrum Teatru i Tańca w Warszawie. Program obejmuje nie tylko klasyczne premiery ale także premiery będące swoistymi fuzjami tanecznymi. W 2021 roku zrealizowano trzy takie projekty – premierę produkcji we współpracy z choreografem krajowym („Policzalni” w wykonaniu dwóch zespołów Bytomskiego Teatru Tańca i Ruchu Rozbark oraz Teatru Tańca Zawirowania) oraz dwie premiery w ramach programu „Transfuzje”. W „Transfuzjach” swoje prace zrealizowała Marta Kosieradzka („Afrykańskie Baśnie”) i Agata Grabowska („Panta Rhei”). 

Premiera produkcji we współpracy z choreografem krajowym

„Policzalni” w choreografii Anny Piotrowskiej, a w wykonaniu tancerzy dwóch zespołów Teatru Rozbark i Teatru Tańca Zawirowania to pełnometrażowy spektakl wyprodukowany przez Bytomski Teatr Tańca i Ruchu Rozbark, Teatr Tańca Zawirowania, Fundację Rozwoju Tańca_eferte oraz Centrum Teatru i Tańca w Warszawie (współprodukcja: Fundacja Scena Współczesna). W opowieści o życiu w świecie cyfr, w systemie, który zlicza wszystko od naszych narodzin aż do śmierci zatańczyli Joanna Brodniak, Kamil Bończyk, Stanisław Bulder, Ewa Noras, Alexey Torgunakov i Katarzyna Zioło.

Jedna z nielicznych polskich produkcji tanecznych łącząca dwa zespoły i to z dwóch różnych miast – Bytomia i Warszawy – miała dwie premiery: 25.09.2021 w Teatrze Rozbark w Bytomiu i 30.09.2021 w Centrum Teatru i Tańca w Warszawie.

Wybór fragmentów z recenzji „Policzalni”:

„30 września 2021 r. w Centrum Teatru i Tańca w Warszawie obejrzeliśmy „Policzalnych” – iście magiczne przedstawienie stworzone przez choreografkę Annę Piotrowską. Jakim cudem udało się tak zgrać tancerzy z dwóch teatrów: dwoje z warszawskiego Teatru Tańca Zawirowania (Ewa Noras i Stanisław Bulder) oraz czworo z Bytomskiego Teatru Tańca i Ruchu Rozbark (Joanna Brodniak, Kamil Bończyk, Alexey Torgunakov, Katarzyna Zioło), że stworzyli jedno zwarte, znakomicie współpracujące ze sobą ciało? (...) Tysiąc rudych, dwa tysiące emerytów, stu niepełnosprawnych, kilka zwłok w lesie. Odrzucamy inność niemieszczącą się w wartości statystycznej. Niesłychanie trudna i znakomicie udźwignięta rola Kamila Bończyka, który jako jedyny, odrzucany przez grupę, zdobywa się na gorzką refleksję, że nasze życie to tylko gra liczbowa. Jeden, dwa, trzy, dziś, jutro, stale to samo, zero bez poprzedzającej cyfry jest niczym, nicością. Człowiek wyrzucony z grupy, nie dający się do niej zaliczyć, zatem niepoliczalny jest społecznie nikim, nie istnieje. Ale on czuje, cierpi lub się śmieje, rodzi się, żyje i umiera. I kto wie, czy nie on właśnie jest najbardziej ludzki? Taniec w wykonaniu szóstki wykonawców był porywający, ekspresyjny, ale nigdy nie sprawiał wrażenia nieprzemyślanego chaosu, każde złamanie rytmu miało swój cel. Wspaniale uzupełniał się ruch z muzyką, co jest zasługą Aleksandry Piotrowskiej”. (Elżbieta Bisch, „Policzeni, odczłowieczeni”)

„Anna Piotrowska chce od nas zatrzymania się, chce abyśmy wreszcie znaleźli chwilę na własną refleksję, spróbowali choć na chwilę wyrwać się ze statystycznych tabel, gdzie zapisywane są w zasadzie wszystkie ważniejsze wydarzenia – data urodzenia, chrztu, komunii, ślubu, śmierci, pogrzebu. System nas zlicza, a my musimy się dostosować i posługiwać się kolejnymi ciągami cyfr – telefonów, dokumentów, paszportu, konta bankowego, rozmaitych numerów PIN i PUK, haseł muszących zawierać liczby, numerami klientów. Na badaniach zlicza się nawet liczbę uderzeń naszego serca czy częstotliwość oddechu. I nie jest tajemnicą, że Straż Graniczna w swoich statystykach zlicza nie tylko incydenty przekroczenia naszej granicy z Białorusią przez uchodźców, ale także i trupy. (...) „Policzalność tworzy pewne napięcie w bohaterach, którzy ulegają bezwiednie presji czasu. Pielgrzymi celebrujący w dzienniku statystycznym, w globalnej energii bycia i doświadczania” – mówi nam choreografka. W rzeczy samej, w pewnym momencie przedstawienia tancerze zaczynają swój szalony bieg wolności, z niebywałą wręcz zręcznością, siłą, zwinnością i gibkością. Oglądamy też piękne skoki baletowe. Co ważne – naprawdę udało się tutaj połączyć technikę klasyczną z techniką tańca współczesnego w sposób naturalny i uzupełniający się wzajemnie. (Sandra Wilk, „Liczy się całe życie”)

^{„Policzalni” Bytomski Teatr Tańca i Ruchu Rozbark i Teatr Tańca Zawirowania, choreografia i reżyseria: Anna Piotrowska, wykonanie: Joanna Brodniak, Kamil Bończyk, Stanisław Bulder, Ewa Noras, Alexey Torgunakov, Katarzyna Zioło, muzyka: Aleksandra Piotrowska, asystent: Łukasz Szleszyński, kreacja przestrzeni, kostiumu i scenografii: Anna Piotrowska, realizacja światła: Dastin Greczyło, Krzysztof Soszka, realizacja dźwięku: Jakub Ritter, produkcja: Bytomski Teatr Tańca i Ruchu Rozbark, Teatr Tańca Zawirowania, Fundacja Rozwoju Tańca_eferte, Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, współprodukcja: Fundacja Scena Współczesna, koordynator produkcji: Wojciech Grudziński, premiera bytomska: 25.09.2021, Teatr Rozbark, Bytom, premiera warszawska: 30.09.2021, Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, pokaz: Centrum Teatru Tańca w Warszawie, 30.09.2021}

Premiery w programie „Transfuzje”

W ramach programu „Transfuzje” zainicjowanego przez Centrum Teatru i Tańca w Warszawie wystawiono dwie premiery taneczne. „Transfuzje” to program z tzw. pogranicza dyscyplin integrujący warszawskich tancerzy i choreografów ze specjalistami z zakresu muzyki, teatru, filmu, sztuk plastycznych, dramaturgów, reżyserów światła, scenografów, itp.

W maju 2021 roku CTiT pokazało „Afrykańskie Baśnie” inspirowane „Hebanem” Ryszarda Kapuścińskiego – najsłynniejszą książką jednego z najlepszych polskich reportażystów, który wielokrotnie odwiedzał Afrykę (m.in. Etiopię, Tanzanię, Nigerię, Ghanę), a w książkach opisywał efekty wojen, wydarzenia historyczne, społeczne, polityczne czy zwyczaje. „Afrykańskie Baśnie” powstały w choreografii Marty Kosieradzkiej, we współpracy z Violą Wojciechowską, która prowadziła dla tancerzy warsztaty tańca afrykańskiego.

„Marta Kosieradzka, choreografka „Afrykańskich Baśni”, na potrzeby pracy z młodymi tancerkami z Akademii Tańca Zawirowania wyłowiła z „Hebanu” raczej to, co opisuje podskórny klimat Afryki i świetnie udało jej się pokazać atmosferę tego kontynentu, w szczególności tę, jaka panuje w krajach położonych na równiku lub w jego pobliżu. To bowiem nie tylko niemiłosierny upał, od którego nigdy nie ma tam ucieczki (o ile nie mieszka się w dobrym, klimatyzowanym hotelu), lecz także specyficzne podejście do upływu czasu, znacznie odmienne od tego, jaki znamy w Europie, niecodzienna serdeczność ludzi biednych, kolektywność ich działań, soczyste kolory, niebywała wręcz słodycz owoców, piękna ale niebezpieczna dżungla, muzyka, rytm, opowieści przekazywane z ust do ust, egzotyczne tradycje, tańce i… wieczna walka o przetrwanie. Niemal wszystko, co składa się na afrykański klimat, zostało ujęte w tym spektaklu. A to naprawdę niełatwe”. (Sandra Wilk, „Tropik w pigułce”)

Drugim premierowym pokazem w tym programie – we wrześniu 2021 r. – było „Panta Rhei” według koncepcji Agaty Grabowskiej. Grabowska – z wykształcenia historyczka sztuki, performerka, a obecnie uczennica szkoły choreograficznej Kem do współpracy wybrała Katarzynę Szugajew – fotografkę i performerkę zajmującą się polityką cielesności, reprezentacji i afektu oraz Zoi Michailovą – didżejkę i artystkę dźwiękową z Krymu (Ukraina), współpracującą z warszawskim kolektywem queerowo-feministycznym, którego działania koncentrują się na styku choreografii, performance’u, dźwięku i praktyk społecznych. Osią „Panta Rhei” była płeć i jej reprezentacje, spektakl eksplorował kodowanie kobiecości i męskości w ruchu, próbował tworzyć choreografię niejednoznaczności płciowej i nieustannej zmiany w relacji ze współperformerką.

^{„Afrykańskie Baśnie” Akademia Tańca Zawirowania, reżyseria i choreografia: Marta Kosieradzka, taniec: Weronika Banul, Martyna Dmitroca, Julia Grabowska, Amelia Grzywaczewska, Ada Kamińska, Leeloo Morgan, Natalia Magdziarz, Sonia Marcinkiewicz, Kamila Rybacka, Maria Rząca-Spodar, Julia Sadowska, Klara Szela, Anna Tytus, Amelia Zagrodzka, warsztaty tańca afrykańskiego: Viola Wojciechowska, premiera: 01.05.2021, pokaz w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Tańca w Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, pokaz online: 01.05.2021}

^{„Panta Rhei” Agata Grabowska, Katarzyna Szugajew, koncepcja: Agata Grabowska, wykonanie: Agata Grabowska, Katarzyna Szugajew, zdjęcia: Julia Krivich, muzyka: Zoi Michailova, produkcja: Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, premiera: 25-26.09.2021, Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, 26.09.2021} 

Premiery związane z zespołem Zawirowań

W 2021 roku odbyło się pięć premier – trzy premiery pełnowymiarowych spektakli Teatru Tańca Zawirowania oraz dwie premiery plenerowe w wykonaniu tancerzy z Akademii Tańca Zawirowania (pokazy plenerowe odbywały się w ramach Global Water Dances Festival).

Premiery spektakli plenerowych

12 czerwca 2021 r. w ramach międzynarodowego wydarzenia Global Water Dances Festival 2021, organizowanego we współpracy z Tanz & Theater im Phynix e.V. (Niemcy), na Płycie Desantu 3. Dywizji Piechoty na warszawskiej dzielnicy Solec wystawiono dwa premierowe spektakle plenerowe w wykonaniu tancerzy z Akademii Tańca Zawirowania. Za prezentacje tych projektów choreograficznych odpowiadali Beniamin Citkowski oraz Marta Kosieradzka. Oba spektakle nawiązywały do głównego tematu festiwalu, którym była woda i stanowiły wydarzenie towarzyszące 17. Międzynarodowego Festiwalu Tańca Zawirowania 2021.

Global Water Dances to efekt 10-letniej pracy i tańca dla oszczędzania i ratowania słodkiej wody, prezentacje w ramach tego projektu w 2021 roku odbyły się w 180 lokalizacjach, w Europie, Ameryce Północnej, Ameryce Południowej, Azji, Australii i Afryce. Wydarzenie koordynowane jest przez Laban/Bartenieff Institute of Movement Studies w Nowym Jorku.

^{Global Water Dances Festival, organizacja: Tanz & Theater im Phynix e.V. (Niemcy) i Teatr Tańca Zawirowania (Polska), choreografia: Benjamin Citkowski oraz choreografia: Marta Kosieradzka, wykonanie: tancerze z Akademii Tańca Zawirowania, Płyta Desantu 3. Dywizji Piechoty, 12.06.2021} 

Premiery Teatru Tańca Zawirowania

W 2021 roku odbyły się trzy premiery Teatru Tańca Zawirowania. Najważniejszą była premiera sceniczna „Tańcząc Boską Komedię” (26-27.02.2021) w choreografii Elwiry Piorun, która miała co prawda premierowy pokaz w okresie lockdownu ale z przyczyn epidemicznych była to premiera online (12.12.2020), realizowana i transmitowana na żywo do Internetu.

Monumentalna praca, inspirowana „Boską Komedią” Dantego otrzymała bardzo pozytywne recenzje i bez wątpienia jest jednym z najważniejszych wydarzeń tanecznego sezonu.

Wybór fragmentów z recenzji „Tańcząc Boską Komedię”:

„>Tańcząc Boską Komedię< wciąga widza w swoje uniwersum, gdzie każdą przywarę uwypuklono jak w soczewce, a gdzie jednocześnie brak jest jednoznacznych odpowiedzi. Efekt współpracy Elwiry Piorun (choreografia) z Aleksandrą Kostrzewą (dramaturgia) to fenomenalny spektakl. Z jednej strony mamy w nim rozbudowane dramaturgicznie sekwencje poprzedzane głosem z offu, który przybliża nam fragmenty pieśni z dzieła Dantego, a z drugiej – niesłuchanie plastyczne obrazy tworzone ciałem i ruchem tancerzy. Wytworzona została tutaj idealna równowaga pomiędzy ciężarem rozważań o cierpieniu, stracie, zdradzie, wierze, czy miłości, a lekkością zachwytu nad finezją tańca. Każda z większych sekwencji rozgałęzia się poza głównym tematem, pojawiają się też tematy poboczne, dygresje oraz liczne skojarzenia, chociażby z warstwą społeczno-polityczną ostatnich miesięcy”.
(Kinga Budakowska, „Memento mori w współczesnym ujęciu”)

„Występ podczas premierowego wystawienia „Tańcząc Boską Komedię” mnie zachwycił, nie tylko swoją formą, ale i sposobem interpretacji. Nie spodziewałam się, że w tak nowoczesny sposób można przedstawić poemat mający ok. 700 lat. Kusząco przyciągał wzrok i trzymał w tajemnicy każdy element, który wkrótce miał się pojawić w kolejnych scenach. Podobało mi się wszystko – począwszy od muzyki, a kończąc na niezwykłych ruchach tancerzy. „Bo na to słowa nie ma głos człowieczy”. (Julia Jacobson, „Wędrówka duszy”)

„Misterium. Nie znajduję innego słowa na określenie premiery „Tańcząc Boską Komedię”, wydarzenia wieńczącego 16. Międzynarodowy Festiwal Tańca Zawirowania. To misterium, które pozbawiło tchu, oszołomiło, wezbrało zachwytem i podziwem, natchnęło refleksją nad życiem, nad hierarchią wartości, by ostatecznie postawić widza przed koniecznością wyboru, określenia zła i dobra, życia i śmierci, a przede wszystkim wolności i zniewolenia”. (Elżbieta Bisch, „Misterium”)

Kolejną premierą Teatru Tańca Zawirowania była „Śmierć i Ofelia” w choreografii Michała Przybyły. Pierwszy pokaz tego kameralnego duetu Karoliny Kroczak i Elwiry Piorun, poświęconego tematowi melancholii, otworzył oficjalnie działalność CTiT (29.05.2021).

„Temat wybrany przez Przybyłę dobrze wpisuje się w aktualny czas, czas próby powrotu do zwykłego, normalnego funkcjonowania, jakie znaliśmy przed pandemią koronawirusa SARS-CoV-2. I odpowiada na pytanie, czy w euforii poluzowania obostrzeń sanitarnych, wiary w skuteczność szczepień przeciwko COVID-19 wobec nowych mutacji patogenu, potrafimy się odnaleźć i… żyć. Melancholia, chandra, czy sięgając głębiej stan depresyjny, to przecież stan bezruchu, zatopienia się we własnym przeżyciu, doświadczeniu trwającym poza kontaktem z otaczającym nas światem. „Nasycony stan melancholii nie pozostawia w sobie miejsca na poczucie braku, straty, wyobcowania czy tęsknoty. Jest raczej mechanizmem wspomnienia mnożącym kolejne obrazy tych uczuć, jest „rozpamiętywaniem” w świecie, który nie przestaje się przeobrażać i w którym przemiany zachodzą szybciej, niż w ludzkim ciele” – pisali przed premierą twórcy. I taki też jest spektakl „Śmierć i Ofelia”. Niejednoznaczny, ustawiony na kontrastach charakterologicznych tancerek, pierwszej i drugiej młodości, różnej budowy ciał oraz ograniczeń, jakim podlegają. Kto zna te artystki, ten odczyta tę choreografię lepiej, pełniej i głębiej, bo wiedza o ich ciałach, chorobach, utrudnieniach przyniesie dodatkowe wymiary tej pracy. Co ciekawe, mimo że tematem tej choreografii jest zajrzenie w głąb umysłu, w odkryciu się emocjonalnym i ujawnieniu swoich lęków, zarzutów, wyrzutów czy emocji, do ujawnienia których trzeba niemało odwagi to ten spektakl na wskroś cielesny. Kroczak i Piorun mówią do siebie – wierszem, prozą i na piśmie, ale to kompozycja ich postaci na scenie, ich wzajemnej współpracy czy nawet solowego ruchu pokazuje nam nietypowy dialog, jaki ze sobą prowadzą. (Sandra Wilk, „Weź mnie w końcu przytul”)

Sezon artystyczny zakończyła premiera „Opowiedz nam o przyszłości” według Stanisława Lema, wg scenariusza Włodzimierza Kaczkowskiego z Teatru Scena Współczesna i choreografii Elwiry Piorun z Teatru Tańca Zawirowania (19.12.2021). Spektakl w wykonaniu Michała Adama Górala i Anny Banasik oparto na wizualizacjach przenikających się z rzeczywistością, aby jak najlepiej przełożyć na taneczny spektakl sceniczny to, co płynie z filozofii i wyobraźni najsłynniejszego polskiego pisarza science-fiction.

^{„Tańcząc Boską Komedię” Teatr Tańca Zawirowania, choreografia: Elwira Piorun, dramaturgia: Aleksandra Kostrzewa, taniec: Liwia Bargiel, Magdalena Wójcik, Stefano Silvino, Michał Przybyła, współpraca twórcza: Gieorgij Puchalski, premiera sceniczna: 26-27.02.2021, Garnizon Sztuki, pokazy: 26-27.02.2021}

^{„Śmierć i Ofelia” Teatr Tańca Zawirowania, choreografia: Michał Przybyła, taniec: Karolina Kroczak, Elwira Piorun, muzyka: Przemek Degórski, wideo: Mateusz Uszy Knop, grafika: Katarzyna Zakrzewska, premiera: 29.05.2021, wieczór inauguracyjny Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, Centrum Teatru i Tańca w Warszawie (ul. Bruna 9), pokaz: 29.05.2021}

^{„Opowiedz nam o przyszłości” Teatr Tańca Zawirowania, koncept i choreografia: Elwira Piorun, taniec: Michał Adam Góral, Anna Banasik, premiera: 04-05.12.2021, Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, pokazy: 04-05.12.2021} 

Premiery teatralne

W 2021 roku Teatr Scena Współczesna zaproponował publiczności dwie premierowe prace. Komediowy teatr prowadzony przez Włodzimierza Kaczkowskiego sezon teatralny rozpoczął w lutym premierą spektaklu „I Ty zostaniesz Chińczykiem”, obecnie granym pod tytułem „Obserwuję Cię”, a w czerwcu zaprezentował odnowioną wersję swojego scenicznego przeboju pt. „Dzieła wszystkie Szekspira UPDATE”.

Premiery Teatru Scena Współczesna

„Dzieła wszystkie Szekspira” grany jest przez Teatr Scena Współczesna od ponad 20 lat, w samej tylko w Warszawie ma ponad 2100 wystawień, co plasuje go w czołówce spektakli o największej liczbie grań w ostatnich latach w Polsce.

Po dwóch dekadach zespół zrealizował swój spektakl przybliżający w jednej sztuce 37 dramatów Wiliama Szekspira w 1,5 godziny w nowej, odświeżonej wersji. W nowej wersji pt. „Dzieła wszystkie Szekspira UPDATE” wystąpili Kamil Wodka, Michał Węgrzyński i Michał Barczak. Premiera: 06-07.06.2021, Centrum Teatru i Tańca w Warszawie.

Z kolei „Obserwuję Cię” (d. „I Ty zostaniesz Chińczykiem”) grany przez aktorskie trio, Jarosława Domina, Łukasza Mateckiego i debiutującego w Teatrze Scena Współczesna Adama Fidusiewicza opowiada o ekspansji – gospodarczej, militarnej, technologicznej i kulturowej – Chin. Praca z dużą ilością humoru, piosenek i refleksji opowiada m.in. o kontroli społecznej prowadzonej za pomocą środków cyfrowych, osiągnięciach ekonomicznych czy wpływie Chin na polską i światową gospodarkę, ale przybliża także tradycyjną kulturę Państwa Środka (np. Operę Chińską). Premiera: 20-21.02.2021, Garnizon Sztuki.

Reżyser Teatru Scena Współczesna, Włodzimierz Kaczkowski, współpracował także przy stworzeniu premiery spektaklu „Opowiedz nam o przyszłości” Teatru Tańca Zawirowania. Premiera: 19.12.2021, Centrum Teatru i Tańca w Warszawie.

^{„Obserwuję Cię”, scenariusz i reżyseria: Włodzimierz Kaczkowski, występują: Jarosław Domin, Adam Fidusiewicz, Łukasz Matecki, teksty piosenek: Krzysztof Konrad, muzyka: Maciej Makowski, Łukasz Matecki, kostiumy i scenografia: Małgorzata Czacka, premiera: 20-21.02.2021, Garnizon Sztuki}

^{„Dzieła wszystkie Szekspira UPDATE”, scenariusz i reżyseria: Włodzimierz Kaczkowski, występują: Kamil Wodka, Michał Węgrzyński i Michał Barczak, premiera: 06-07.06.2021, Centrum Teatru i Tańca w Warszawie} 

Produkcje Akademii Tańca Zawirowania

W 2021 roku warsztatowe grupy projektowe prowadzone przez choreografów i nauczycieli tańca związanych z Akademią Tańca Zawirowania wystawiły aż cztery nowe spektakle w choreografii Stefano Silvino, Marty Kosieradzkiej, Elwiry Piorun i Karoliny Kroczak.

Premiery grup projektowych Akademii Tańca Zawirowania

Premiery grup projektowych Akademii Tańca Zawirowania to jedne z nielicznych nowych warszawskich produkcji bieżącego sezonu artystycznego, w których mogliśmy zobaczyć jednocześnie sporą liczbę wykonawców na jednej scenie. I jednocześnie dowód na to, że system wystawiania spektakli dyplomowych na kierunkach tanecznych w szkołach wyższych da się z powodzeniem przenieść na grunt szkół tańca.

W 2021 roku premiery te odbywały się w wersji online oraz w wersji scenicznej, wystawiono je w Garnizonie Sztuki przy ul. Konopnickiej 6, na Scenie przy Belwederskiej 20/22 (pokaz plenerowy na patio) oraz na Scenie przy ul. Wspólnej 61 (tj. w siedzibie Akademii Tańca Zawirowania).

Premiery online grup projektowych Akademii Tańca Zawirowania w 2021 roku to:

• „12” Akademia Tańca Zawirowania, choreografia Iza Prokopek
Premiery sceniczne grup projektowych Akademii Tańca Zawirowania w 2021 roku to:

• „Prawie JesTeam” Project for YOU – choreografia: Stefano Silvino, spektakl poświęcony tematowi świadomego istnienia w społeczeństwie, akceptacji bądź buntowi wobec narzuconych reguł

• „Afrykańskie Baśnie” Akademia Tańca Zawirowania, choreografia: Marta Kosieradzka, spektakl inspirowany książką „Heban” Ryszarda Kapuścińskiego, o klimacie, zachowaniach, decyzjach i warunkach życia w tropikach

• „Fotografie ze Śródmieścia” Akademia Tańca Zawirowania, choreografia: Elwira Piorun, spektakl pokazujący współczesnych ludzi w kontekście miasta z historią

• „Zatrzymane” Akademia Tańca Zawirowania, choreografia: Karolina Kroczak, spektakl ożywiający dawne fotografie we współczesnych, intymnych kontekstach

^{„12” Akademia Tańca Zawirowania, choreografia: Iza Prokopek, tancerze: Martyna Dmitroca, Małgorzata Green, Aleksandra Chojnacka, Małgorzata Bartecka, Amelia Zagrodzka, Jana Nedelko, Marta Rusiecka, Sonia Marcinkiewicz, Iga Włodarczyk, Monika Jakubowska, Ania Riaba, Zuzanna Maria Rytka, premiera online: 16.01.2021}

^{„Prawie JesTeam” Project for YOU (grupa projektowa Akademii Tańca Zawirowania), choreografia: Stefano Silvino, wykonanie: Klara Szela, Iza Wróblewska, Piotr Szyc, Matylda Kucharska, Iza Weyher, Agata Kwiatkowska, Sonia Marcinkiewicz, Aleksandra Piasta, Weronika Banul, Joanna Majsak, organizator: Centrum Teatru i Tańca w Warszawie i Akademia Tańca Zawirowania, rejestracja wideo w Garnizonie Sztuki, realizacja wideo: B’cause Film Productions, premiera: 21.02.2021, pokaz online: 21.02.2021}

^{„Afrykańskie Baśnie” Akademia Tańca Zawirowania, reżyseria i choreografia: Marta Kosieradzka, taniec: Weronika Banul, Martyna Dmitroca, Julia Grabowska, Amelia Grzywaczewska, Ada Kamińska, Leeloo Morgan, Natalia Magdziarz, Sonia Marcinkiewicz, Kamila Rybacka, Maria Rząca-Spodar, Julia Sadowska, Klara Szela, Anna Tytus, Amelia Zagrodzka, warsztaty tańca afrykańskiego: Viola Wojciechowska, premiera: 01.05.2021, pokaz w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Tańca w Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, pokaz online: 01.05.2021, pierwszy pokaz sceniczny odbył się na Scenie przy ul. Belwederskiej 20/22 na patio 23.05.2021}

^{„Fotografie ze Śródmieścia” Akademia Tańca Zawirowania, choreografia: Elwira Piorun, taniec: Amanda Nabiałczyk, Ewelina Chaberska, Krzysztof Łuczak, Małgorzata Nowak, Marine Hovhannisyan, Julia Sadowska, Marzena Cabajewska, Zofia Opławska, premiera: 03.06.2021, Akademia Tańca Zawirowania (ul. Wspólna 61), pokaz: 03.06.2021}

^{„Zatrzymane” Akademia Tańca Zawirowania, choreografia: Karolina Kroczak, tańczą: Izabela Prokopek, Kalina Duwadzińska, Małgorzata Skibińska, Kinga Gintowt, Ezgi Bieńkowski, Klara Szela, Krzysztof Łuczak, Piotr Jeznach, premiera: 23-24.10.2021, Akademia Tańca Zawirowania (ul. Wspólna 61), pokazy: 23-24.10.2021} 

Wydarzenia specjalne

Centrum Teatru i Tańca w Warszawie zorganizowało w 2021 roku kilka tanecznych wydarzeń specjalnych o wysokim potencjale promocyjnym, frekwencyjnym i opiniotwórczym. Należały do nich m.in. pokazy spektakli w ramach Polskiej Sieci Tańca, organizacja Warszawskiego Konkursu Choreograficznego z wysokimi nagrodami pieniężnymi oraz organizacja 17. Międzynarodowego Festiwalu Tańca Zawirowania. Poza tym CTiT zaprosiło widzów także na mniejsze wydarzenia, jak np. Dzień Otwarty z okazji Międzynarodowego Dnia Tańca, Tydzień Tańca, itp.

Warszawski Konkurs Choreograficzny

W dniach 29-30.10.2021 w Centrum Teatru i Tańca w Warszawie odbył się Warszawski Konkurs Choreograficzny. Do konkursu można było zgłaszać nowowyprodukowane etiudy, których czas nie przekraczał dziesięciu minut, nie było ograniczenia co do liczby występujących w nich tancerzy. Po wstępnej selekcji do ścisłej rywalizacji zakwalifikowano osiem spektakli, które zostały wystawione na żywo w wieczorze prezentacji 29 października, 30 października jury ogłosiło swój werdykt, a publiczność obejrzała wieczór laureatów (niestety, co należy odnotować, z przyczyn niezależnych od organizatora nie wystawiono podczas niego choreografii „untold manifesto” i „This thing inside me is a rickety bridge of impossible crossing”) .

Zakwalifikowane do konkursu prace:

1. Aleksandra Krajewska „MIND GAME 1: Open the door, Invite them in, Give up your expectations”
2. Anita Boniszewska „Gamy molowe”
3. Joanna Brodniak „untold manifesto”
4. Magdalena Niedzielska „try not to.”
5. Marcela Haładuda „Pamięć drzewa”
6. Michał Przybyła „This thing inside me is a rickety bridge of impossible crossing”
7. Alexey Torgunakov „body mantra”
8. Stanisław Bulder i Ewa Noras „Anima/Animus”

Konkursowe prace oceniało jury, w składzie którego znalazły się: Sonia Nieśpiałowska-Owczarek, Iwona Olszowska i Sandra Wilk. Jury miało do dyspozycji trzy nagrody finansowe, w wysokości 5000 zł za I miejsce, 3000 zł za II miejsce i 1000 zł za III miejsce. Dodatkową nagrodę instytucjonalną przyznał dyrektor Centrum Teatru i Tańca, Włodzimierz Kaczkowski – a była nią propozycja realizacyjno-producencka nowego spektaklu wybranego choreografa, z pełnym wsparciem logistycznym, technicznym i artystycznym ze strony Centrum Teatru i Tańca w Warszawie i Teatru Tańca Zawirowania.

Nagrody Jury:

I miejsce i nagroda w wysokości 5000 zł dla Joanny Brodniak za solo „untold manifesto” za podjęcie silnej wyrazowo choreografii protestu i za stworzenie języka ruchu uruchamiającego wyobraźnię widza. Jury szczególnie docenia też oryginalny, wielowymiarowy zamysł kompozycyjny i konsekwentne poprowadzenie tematu.

II miejsce i nagroda w wysokości 3000 zł dla Stanisława Buldera i Ewy Noras za duet „Anima/Animus” za oryginalny sposób wykreowania organicznego i sensualnego duetu; za konsekwentny zabieg choreograficzny i dramaturgiczny, utrzymujący zaangażowanie widza, powracające zespolenia i różnicowania archetypów.

III miejsce i nagroda w wysokości 1000 zł dla Michała Przybyły za solo „This thing inside me is a rickety bridge of impossible crossing” za szczerość choreograficznej wypowiedzi, nieszablonowe stworzenie języka ruchu, a w szczególności jego ekspozycji oraz za dynamiczną, a zarazem intymną kompozycję przestrzeni. Werdykt nie był jednoznaczny.

Nagrody dodatkowe:

Nagroda specjalna dyrektora Centrum Teatru i Tańca w Warszawie w postaci zrealizowania premierowej pracy w ramach programu „Transfuzje” w sezonie 2021/2022: dla Aleksandry Krajewskiej za trio „Mind game 1: Open the door, Invite them in, Give up your expectations”; Nagroda specjalna portalu Strona Tańca w wysokości 500 zł dla Alexeya Torgunakova za solo „body mantra” za podniesienie wartości choreografii stroną wykonawczą; Nagroda Publiczności w wysokości 1000 zł dla Stanisława Buldera i Ewy Noras za duet „Anima/Animus”; Nagroda specjalna widza T.P. w wysokości 1000 zł dla Marceli Haładudy za solo „Pamięć drzewa”.

Międzynarodowy Festiwal Tańca Zawirowania

W ramach 17. Międzynarodowego Festiwalu Tańca Zawirowania 2021 na scenie Centrum Teatru i Tańca zaprezentowano 16 przedstawień, w tym 10 polskich i 6 zagranicznych pod wspólnym mottem „Wracamy do wspólnoty”. Z powodu dynamiki rozwoju pandemii koronawirusa SARS CoV-2 wydarzenie odbywało się w dwóch częściach – letniej i jesiennej.

Program festiwalu:

8 lipca 2021 r.
„Global Water Dances” we współpracy międzynarodowej, choreografia spektakli: Marta Kosieradzka i Benjamin Citkowski, wykonanie: tancerze i tancerki Akademii Tańca Zawirowania – przedstawienie plenerowe prezentowane nad Wisłą na warszawskim Solcu na Płycie Desantu 3. Dywizji Piechoty.

9 lipca 2021 r.
Aleksandra Krajewska – „Lullaby for Restless” (Polska)
Anastasia Valsamaki – „Body Monologue” (Grecja)

10 lipca 2021 r.
Moritz Ostruschnjak – „It won’t be like this forever” (Niemcy)

11 lipca 2021 r.
Fines 5 – „FN” (Estonia)

12 lipca 2021 r.
Dawid Żakowski – „IV RP Snów” (Polska)

18 lipca 2021 r.
Chmielewska/Czyczel/Szypulska – „Lagma” (Polska)

23 lipca 2021 r.
Ilona Trybuła – „Partytury codzienności” (Polska)

24 lipca 2021 r.
Michał Przybyla i Dominik Więcek – „Bromance” (Polska)

1 sierpnia 2021 r.
Ramona Nagabczyńska – „Części ciała” (Polska)

26 października 2021 r.
Danielle Hughe – „Strange Strangers – Into the Blue” (Belgia)
Iwona Olszowska – „Koncert na organy” (Polska)
Katarzyna Leszek – „Illusions of Shameless Abundance” (Polska). Tancerka jest laureatką konkursu choreograficznego w Gdańsku 2021.

27 października 2021 r.
Vittoria Franchina i Giovanni Leone – „Floating” (Włochy)
B'cause Dance Company – „To be heard” (Polska)

30 października 2021 r.
Michela Lanteri – „Time X” (Włochy). Spektakl w choreografii Eduardo Vallejo Pinto zdobył nagrodę publiczności na XXVI Konkursie Choreograficznym Masdanza w Hiszpanii.
H.Art Company – „De Light” (Polska) 

Fragment z recenzji:

„Najsilniejszym społeczno-politycznie spektaklem był niewątpliwie pokaz Daniela Contanta w „Tanzanweisungen (It won’t be like this forever)” Moritza Ostruschnjaka (Niemcy). Choreografia wystawiona premierowo podczas pandemii w Teatrze Narodowym w Monachium (2020) powstała na zasadzie „kopiuj – wklej”, czyli składała się z elementów opracowanych już przez innych twórców, a które po skróceniu do pojedynczych gestów czy zaledwie kilkusekundowych fraz posłużyły za materiał do ruchowego kolażu. Contant biega bez końca po pustej scenie wplatając w swój ruch fragmenty teledysków muzycznych, baletów, demonstracji ulicznych, ruchów polityków, ruchów z tańców ludowych, a wszystko po to, by stworzyć krótką historię współczesności. Współczesności, w której nie ma własności, w której niemal wszystko jest skradzione, powtórzone, przetworzone na nowo, w której w mediach społecznościowych współczesne demonstracje potrafią się przenikać z historycznymi nagraniami dokumentalnymi. „Tanzanweisungen” to także ostrzeżenie o spłycaniu pojęć i wydarzeń, które miały wpływ na to, w jakim świecie żyjemy, a finałowy taniec do utworu D.A.F. „Der Mussolini” jest tutaj już tylko kropką nad „i”. Letnia edycja 17. Międzynarodowego Festiwalu Tańca Zawirowania odbywała się w dniach 8 lipca – 1 sierpnia 2021 r. Na scenie Centrum Teatru i Tańca w Warszawie pokazane zostały: eksperymentatorski „Body Monologue” (Anastasia Valsamaki), nostalgiczne „Lullaby for the restless” (Aleksandra Krajewska), społeczno-polityczna „Tanzanweisungen (It won’t be like this forever)” (Moritz Ostruschnjak), pandemiczne „FN” (Fine5), społeczno-badawcza „IV RP Snów” (Dawid Żakowski), futurystyczna „Lagma” (Chmielewska, Czyczel, Gryka, Szypulska), improwizowane „Partytury codzienności” (Ilona Trybuła), społeczny „Bromance” (Michał Przybyła, Dominik Więcek), analityczna „Symetria” (Michał Przybyła) i performatywne „Części ciała” (Ramona Nagabczyńska). Każdy z twórców tych spektakli poddał krytycznej analizie wybrany fragment rzeczywistości, także tej wyobrażonej, np. w przypadku zrealizowanej w konwencji science-fiction „Lagmy” czy „IV RP Snów” opierającej się na badaniach snów Polaków w okresie lockdownu i stanięciu wobec nieznanych nikomu perspektyw”. (Sandra Wilk, „17. Międzynarodowy Festiwal Tańca Zawirowania – podsumowanie”)

^{17. Międzynarodowy Festiwal Tańca Zawirowania, edycja letnia, organizator: Teatr Tańca Zawirowania, kurator festiwalu: Włodzimierz Kaczkowski (Centrum Teatru i Tańca w Warszawie), pokazy: Płyta Desantu 3. Dywizji Piechoty (plener) oraz Centrum Teatru i Tańca w Warszawie (Scena przy ul. Bruna 9), 8.07.2021 – 1.08.2021} 

Polska Sieć Tańca

Centrum Teatru i Tańca jest od dwóch lat nowym partnerem Polskiej Sieci Tańca – objazdowego projektu prezentacji zainicjowanego przez Instytut Muzyki i Tańca. Z powodów epidemicznych w bieżącym sezonie w ramach Sieci organizowano pokazy online, ale pod koniec roku na Scenie przy ul. Bruna udało się wystawić kilka spektakli.

Pokazy w Centrum Teatru i Tańca rozpoczęła wizyta Sopockiego Teatru Tańca z najnowszym spektaklem „TAB’ Nowy początek” nawiązującym przede wszystkim do wschodnich kultur i religii, m.in. do hinduizmu, buddyzmu, islamu, szamanizmu, ale też do zachodniej filozofii i psychologii (np. do piramidy hierarchii potrzeb Abrahama Maslowa). Choreografka, Joanna Czajkowska, zaproponowała formułę silnie odnoszącą się do sufizmu i tańca derwiszy, a ruch taneczny w udany sposób połączyła z barwnymi wizualizacjami Katarzyny Turowskiej stworzonych na podstawie obrazów Gertrudy Kuziemskiej-Wilczopolskiej.

Kolejną prezentacją w ramach Polskiej Sieci Tańca był „Manhattan” Danieli Komędery-Miśkiewicz i Dominiki Wiak – spektakl z udziałem muzyków grających (także ruchowo) na żywo. „Manhattan” porusza nietypowy problem, jakim było wynalezienie bomby atomowej (Projekt Manhattan), opowiada nie tylko o zagrożeniach płynących z najstraszniejszej broni wynalezionej przez ludzi, ale i o amerykańskim „boomie nuklearnym”, huraoptymistycznej narracji mass-mediów czy antywojennych protestach w Stanach. Performerki pokazują także estetyczne piękno wybuchu bomby atomowej… Przez Centrum Teatru i Tańca w Warszawie spektakl został wystawiony 09.12.2021 w Centrum Sztuki Współczesnej – Zamek Ujazdowski.
Pod koniec roku CTiT wystawiło w Centrum Sztuki Współczesnej także spektakle Lubelskiego Teatru Tańca (10.12.2021) i Kieleckiego Teatru Tańca (12.12.2021).
„If/Then” Lubelskiego Teatru Tańca w choreografii Joe Altera oparty został na założeniu, że wszystkie istniejące rzeczy i zjawiska pozostają ze sobą we wzajemnej relacji, zachowując stan „uważności” i będąc w gotowości do działania względem powstających zależności. Aby dokonać tego odkrycia tancerze muszą w spektaklu stale zadawać sobie pytanie: „Jak to, co się wydarza wpływa na mnie oraz jak ja wpływam na to, co się wydarza?”. Od ich uważności uzależnione jest to, co zobaczy widz, i to, czego nie zobaczy.

Z kolei „Carme(n)love” Kieleckiego Teatru Tańca to autorska interpretacja opery „Carmen” Bizeta, historia o prawdziwej femme fatale podana w sposób współczesny i zadającą pytania dotyczące tego, czy Carmen potrafiła kochać, czy była do szpiku kości zła i okrutna? Choreografka spektaklu, Małgorzata Ziółkowska, odnosi się m.in. do Charlesa Baudelaire’a w „Kwiatach Zła”, w których autor przedstawił Carmen jako demona, ofiarę rzeczywistości, wielki umysł, poszukiwaczkę nieskończoności, istotę pełną krzyków i płaczu… „Taka będzie moja Carme(n)love. Carmen żyje w każdej z nas, być może narodzi się na nowo” – twierdzi Ziółkowska. Drugim ze spektakli Kieleckiego Teatru Tańca był „Intercepted/Przechwycone” w choreografii Wojciech Mochnieja, lidera W&M Physical Theatre. Spektakl porusza temat spełnienia, samorealizacji, pierwszą inspiracją choreografa był hokej - najszybsza gra zespołowa, i jej nieprzewidywalność po przechwyceniu krążka…

^{„TAB’ Nowy początek” Sopocki Teatr Tańca, koncept, reżyseria, choreografia: Joanna M. Czajkowska, współpraca choreograficzna: Jan Górczak, Róża Kołoda, Jacenty Krawczyk, Wiktoria Elgas, wykonanie: Joanna M. Czajkowska, Filip Wójcik, Róża Kołoda, Jacenty Krawczyk, Wiktoria Elgas, pokaz w ramach: Polska Sieć Tańca, pokaz: Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, 13.11.2021}

^{„Manhattan” Daniela Komędera-Miśkiewicz, Dominika Wiak, koncepcja, choreografia i wykonanie: Daniela Komędera-Miśkiewicz, Dominika Wiak, muzycy (na żywo): Aleksander Wnuk, Michał Lazar, gość specjalny: Fryderyk Liber, wideo: Natan Berkowicz, reżyseria światła: Paweł Murlik, producent: Bytomski Teatr Tańca i Ruchu Rozbark, premiera: 01.09.2019, organizator pokazu: Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, pokaz: Centrum Sztuki Współczesnej – Zamek Ujazdowski, 09.12.2021}

^{„If/Then” Lubelski Teatr Tańca/Joe Alter, pomysł, reżyseria, choreografia: Joseph W. Alter, wykonanie: Ryszard Kalinowski, Mikołaj Karczewski, Daniela Komędera–Miśkiewicz, Beata Mysiak, Anna Żak (w procesie tworzenia wziął udział Wojciech Kaproń), muzyka: Aleksander Kościów, produkcja i realizacja dźwięku: Igor Szulc, projekt oświetlenia: Craig Wolf, realizacja oświetlenia: Grzegorz Polak, Paweł Witek, czas trwania: 52 minuty, produkcja: Anna Kalita, Konrad Kurowski, organizator pokazu: Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, pokaz: Centrum Sztuki Współczesnej - Zamek Ujazdowski, 10.12.2021}

^{„Carme(n)love” Kielecki Teatr Tańca, choreografia: Małgorzata Ziółkowska, muzyka: Rodin Shchedrin, Georges Bizet, Wadeiko Matsuriza, Eric Varzon Morel, Soha, kostiumy: Małgorzata Ziółkowska, Jolanta Dudek, Małgorzata Sasak, scenografia: Jaśmina Parkita, reżyseria światła: Grzegorz Pańtak, projekcje wideo: Grzegorz Kaczmarczyk, wideo z udziałem: Alicja Horwath- Maksymow, Michał Ośka, Mila Łącka (dziecko), występują: Alicja Horwath-Maksymow (Carmen), Joanna Polowczyk, Mateusz Wróblewski, Tomasz Słomka, Małgorzata Boruń, Arkadia Dziarmaga, Małgorzata Kowalska, Pamela Paprota, Marta Rolska, Marta Starostecka, Bartłomiej Banasiak, Szymon Pacholec, Dawid Pieróg, Aleksander Staniszewski, Kamil Zdańkowski, czas trwania: 30 minut, premiera: 02.02.2018, organizator pokazu: Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, pokaz: Centrum Sztuki Współczesnej – Zamek Ujazdowski, 12.12.2021}

^{„Intercepted/Przechwycone” Kielecki Teatr Tańca, choreografia: Wojciech Mochniej, muzyka: Wojciech Frycz, scenografia: Maciej Miernik, światło: Grzegorz Pańtak, kostiumy: Aleksandra Machnik, pokaz w ramach: Polska Sieć Tańca, organizator pokazu: Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, pokaz: Centrum Sztuki Współczesnej - Zamek Ujazdowski, 12.12.2021} 

Edukacja teatralna i taneczna

Działalność edukacyjna Centrum Teatru i Tańca w Warszawie podzielona jest na dwa obszary. O ile propagowanie wiedzy o tańcu i edukacja taneczna przyjmuje bardziej klasyczne postaci (warsztaty tańca, serwis informacyjny, wsparcie krytyki tańca, realizacja wywiadów online, tworzenie nagrań wideo i fotografii tanecznej), o tyle propagowanie wiedzy o teatrze przyjmuje bardziej nietypową formę. W okresie pandemii realizowano internetowe lekcje teatralne, później powstał projekt Akademii Sceny Współczesnej, w której uczestnicy mieli okazję nauczyć się technik aktorskich ale też samodzielnie posmakować obecności na scenie. Teatr Scena Współczesna realizuje także specjalne spacery teatralne, quizy i zabawy teatralne, spotkania z widzami, pokazy kompilacji swoich spektakli. Zespół nawiązuje także kontakty z lokalną społecznością, zapraszając do udziału w wydarzeniach specjalnych harcerzy, działaczy czy szkoły. W 2021 roku najważniejszym wydarzeniem edukacyjnym w obszarze teatru była inauguracja Akademii Sceny Współczesnej oraz organizacja Konferencji teatralnej dla nauczycieli. 

Konferencja dla nauczycieli

8 listopada 2021 r. Teatr Scena Współczesna zorganizował w Centrum Teatru i Tańca Konferencję dla nauczycieli szkół ponadpodstawowych w Warszawie pt. „Nie zrażamy do teatru, zarażamy teatrem”. Program konferencji został przygotowany we współpracy z LXIX Liceum Ogólnokształcącym z Oddziałami Integracyjnymi im. Bohaterów Powstania Warszawskiego 1944.

Podczas konferencji przekazano nauczycielom materiały pomocnicze – w tym scenariusze lekcji edukacyjnych, dyskutowano o kulturze, teatrze, edukacji i wychowaniu (m.in. z aktorami Teatru Scena Współczesna), a uzupełnieniem konferencji były pokazy najciekawszych fragmentów i piosenek ze spektakli.

Akademia Sceny Współczesnej

Edukacyjny teatralny projekt warsztatowy skierowany do uczniów warszawskich szkół ponadpodstawowych (licea, technikum, itp.) obejmował 20 spotkań (każde po 90 minut) zakończonych pokazem efektów pracy. Akademia Sceny Współczesnej była pierwszym w historii Teatru Scena Współczesna otwarciem sceny dla młodych.
Uczestnicy mieli możliwość doświadczenia pracy scenicznej z aktorami, rozwijali swoją kreatywność, świadomość ciała i głosu, umiejętności improwizacyjne i aktorskie korzystając z zasobów dramaturgii klasycznej i współczesnej. Grupę warsztatową prowadzili Łukasz Matecki i Adam Fidusiewicz, aktorzy Teatru Scena Współczesna. Zajęcia, z uwzględnieniem zasad sanitarnych, odbywały się przez 10 tygodni (w okresie styczeń/luty/marzec 2021 r.) w Garnizonie Sztuki.

Wsparcie krytyki tańca

Projekty partnerskie:

Strona Tańca

Centrum Teatru i Tańca w Warszawie aktywnie wspierało rozwój krytyki tańca. W partnerskim projekcie Strona Tańca (www.stronatanca.pl) powstało kilkadziesiąt recenzji spektakli wystawianych zarówno na scenach teatralnych, jak i w formule premierowych pokazów na żywo online podczas lockdownu ze wszystkich ważnych scenach Warszawy regularnie pokazujących spektakle teatru tańca (CTiT, Mazowiecki Instytut Kultury, Szkoła/Komuna Warszawa, Teatr Nowy), recenzowano także prezentacje artystyczne w ośrodkach pokazujących w bieżącym sezonie artystycznym taniec mniej regularnie (STUDIO teatr galeria, Centrum Sztuki Współczesnej – Zamek Ujazdowski, Prom Kultury, itp.).

Łącznie powstało 55 recenzji, 7 analiz/tekstów problemowych, 12 felietonów i 8 tekstów problemowych o projektach filmowych. W okresie 1 stycznia 2021 – 18 listopada 2021 Witryna Strony Tańca osiągnęła 29 tysięcy wyświetleń, a odwiedziło ją 4,2 tysięcy użytkowników. W podziale demograficznym największa liczba użytkowników logowała się z Polski, a następnie z USA, Irlandii, Kanady, Szwecji, Chin i Niemiec. Użytkownicy z Polski to przede wszystkim warszawiacy (80%), a następnie odbiorcy z Poznania, Wrocławia, Gdańska, Katowic, Krakowa i Łodzi.

Program „Brygada Tańca”

W programie „Brygada Tańca” finansowanym przez Centrum Teatru i Tańca, a organizowanym we współpracy ze Stroną Tańca powstało 21 recenzji tanecznych i testowo sześć teatralnych. Brygada Tańca to innowacyjny program skierowany do debiutujących recenzentów, jej celem jest stworzenie wspierających teatr tańca platformy edukacji i publikacji. W ramach dwóch edycji Brygady Tańca 2020 i 2021 powstało 80 recenzji.

Projekty własne:

Strona internetowa Centrum Teatru i Tańca

Centrum Teatru i Tańca w Warszawie realizowało także swój projekt informacyjny – na stronie internetowej (www.ctit.eu) regularnie publikowało zapowiedzi o pokazach tanecznych w Warszawie, prowadziło podręczny kalendarz wydarzeń i rozbudowywało zakładkę poświęconą warszawskiemu środowisku tańca, w której publikowane są pogłębione sylwetki tancerzy, choreografów i innych osób związanych z tańcem współczesnym. W witrynie prezentowane są także rezydencje artystyczne, premiery i wszelkie projekty realizowane przez CTiT, recenzje, teksty problemowe, fotografie i liczne nagrania filmowe (głównie z pandemicznego projektu Taneczne Niedziele Online).

„Kwadrans pandemiczny”

W okresie lockdownu teatralnego i po jego zakończeniu Centrum Teatru i Tańca realizowało w wersji online cykl wywiadów z choreografami i innymi twórcami (tancerzami, kuratorami, fotografami, krytykami). Rozmowy z artystami prowadziła Marta Seredyńska, a w cyklu „Kwadrans pandemiczny” odbyło się 21 takich spotkań transmitowanych do Internetu na żywo. I sezon realizowany był od kwietnia do lipca, II sezon odbywał się od września do listopada 2021 r.

Spis wywiadów „Kwadransu pandemicznego”:

I sezon
01. Kwadrans pandemiczny – Edyta Kozak – 21.04.2021
02. Kwadrans pandemiczny – Włodzimierz Kaczkowski – 28.04.2021
03. Kwadrans pandemiczny – Sylwia Hanff – 05.05.2021
04. Kwadrans pandemiczny – Bartek Woszczyński – 12.05.2021
05. Kwadrans pandemiczny – Paulina Święcańska – 19.05.2021
06. Kwadrans pandemiczny – Dawid Żakowski – 26.05.2021
07. Kwadrans pandemiczny – Hanna Raszewska-Kursa – 02.06.2021
08. Kwadrans pandemiczny – Alicja Czyczel – 09.06.2021
09. Kwadrans pandemiczny – Agnieszka Kryst – 16.06.2021
10. Kwadrans pandemiczny – Ramona Nagabczyńska – 23.06.2021
11. Kwadrans pandemiczny – Wojciech Grudziński – 30.06.2021
12. Kwadrans pandemiczny – Michał Przybyła i Dominik Więcek – 07.07.2021

II sezon
13. Kwadrans pandemiczny – Aleksandra Bożek-Muszyńska – 15.09.2021
14. Kwadrans pandemiczny – Michał Adam Góral – 22.09.2021
15. Kwadrans pandemiczny – Łukasz Szleszyński – 29.09.2021
16. Kwadrans pandemiczny – Ilona Gumowska – 06.10.2021
17. Kwadrans pandemiczny – Marta Ankiersztejn – 13.10.2021
18. Kwadrans pandemiczny – Marta Kosieradzka – 20.10.2021
19. Kwadrans pandemiczny – Małgorzata Matuszewska – 27.10.2021
20. Kwadrans pandemiczny – Dominika Jarosz – 03.11.2021
21. Kwadrans pandemiczny – Festiwal Nowa Europa – 10.11.2021 

Warsztaty taneczne

Akademia Tańca Zawirowania i Centrum Teatru i Tańca w Warszawie zorganizowało w 2021 roku kilkadziesiąt rozmaitych warsztatów tanecznych w różnych technikach, m.in. balet, jazz dance, modern, taniec współczesny, afro, improwizacja, flow, stretching, physical dance, itp. Część z nich zakończona była scenicznymi pokazami pracy. Obostrzenia epidemiczne rekomendowane przez Główny Inspektorat Sanitarny umożliwiały edukację taneczną – przy spełnieniu określonych warunków sanitarnych – przez cały rok.

Wybrane warsztaty taneczne oparte na autorskim programie:

„Warsztaty taneczne dla seniorów” opracowane przez Mikołaja Mikołajczyka odbywały się trzy razy w tygodniu w Centrum Teatru i Tańca w Warszawie (11.10-29.10.2021) i skierowane były do osób w wieku 60+. Mikołaj Mikołajczyk opracował je w inspiracji późnym okresem twórczości Tadeusza Kantora, prezentowanym m.in. na wystawie „Tadeusz Kantor: Cholernie spadam!”, gdzie w malarskich autoportretach i dziełach teatralnych artysta wykorzystał swoją cielesność jako narzędzie do mówienia o sobie samym: o własnej intymności i prywatności, zagrożonej kondycji, o oswajaniu i przekraczaniu własnych granic.

Warsztat z pogranicza tańca, performansu i działań interaktywnych uczył seniorów rozpoznawania własnych możliwości dotyczących kondycji, ograniczeń fizycznych, psychicznych, społecznych, itp. Prowadzący zajęcia jest czynnym tancerzem (tańczył jako solista baletu Teatru Wielkiego w Poznaniu), ale po wypadku u szczytu własnej kariery musiał przejść na rentę. Zmagając się z ograniczoną ruchowością odnalazł sposób na oswojenie swojej nowej kondycji. Dziś uczy o tym, jak być potrzebnym sobie, jak walczyć o pozytywne aspekty każdej chwili, buntować się przeciwko ograniczeniom, mieć dystans do życia i podpowiada seniorom, w jaki sposób mogą wykorzystać swoje ciało, by sobie pomóc. Zajęcia były bezpłatne. Organizatorzy: Centrum Teatru i Tańca w Warszawie i Fundacja Rezonanse Kultury.

„Anatomia energii – warsztaty dla kobiet” opracowane przez Martę Ziółek to cykl obejmujący 12 spotkań (08.03.2021–14.06.2021), który zakończył się pokazem zamykającym cały projekt. Program opracowany przez Martę Ziółek był zaproszeniem do podróży przez doświadczenie żywego i ciągle zmieniającego się terytorium kobiecego ciała, poruszający obszary anatomii doświadczalnej i energetycznej, vinyasa jogi, technik somatycznych i medytacyjnych oraz tańca. Kurs zakładał również pracę z indywidualnym procesem każdej z uczestniczek. Trzymiesięczna praca podzielona została na siedem odrębnych tematów i jednocześnie siedem obszarów energetycznych w kobiecym ciele: uziemienie (praca z podstawą kręgosłupa, grawitacją i fizyczną podporą); płynność, ruch i odczuwanie (praca z obręczą miedniczną, biodrami, kością krzyżową, brzuchem, itp.); ogień ciała (praca ze splotem słonecznym i energią); oddech ciała (praca z klatką piersiową, przeponą, układem oddechowym); dźwięk ciała (praca z otwieraniem gardła, wydawaniem dźwięków, wibracjami ciała); oko ciała (praca z fizycznością widzenia); świadomość ciała (praca z systemem nerwowym, układem przywspółczulnym, nerwem błędnym). Mart­a Ziółek przygotowując swój cykl czerpała inspiracje z programu dedykowanego anatomii energii, stworzonego przez nauczycielkę jogi Katarzynę Kamińską. Celem całego kursu było wzmacnianie siły, koncentracji i mocy kobiet, a jego zwieńczeniem był pokaz skomponowany z elementów wszystkich siedmiu badanych obszarów (14.06.2021). 

Orientacyjny spis technik i prowadzących warsztaty:

• Afro – warsztat tradycyjnego tańca Afryki Zachodniej (prowadząca: Viola Wojciechowska)
• Body conditioning (prowadząca: Elwira Piorun)
• Physical dance (prowadzący: Bartek Figurski)
• Physical cuerpo latino (prowadząca: Katarzyna Myrda)
• Taniec współczesny (prowadzący: Aleksandra Krajewska, Marta Kosieradzka, Piotr Jeznach, Małgorzata Piastowska, Jakub Mędrzycki)
• Taniec współczesny i improwizacja ruchowa (prowadzący: Michał Przybyła)
• Taniec współczesny z elementami improwizacji i akrobatyki (prowadząca: Ilona Gumowska)
• Modern (prowadzący: Stefano Silvino)
• Consciousness Movement (prowadzący: Beniamin Citkowski)
• Contemporary Fusion (prowadząca: Elwira Piorun)
• Contemporary z elementami techniki Marty Graham (prowadzący: Piotr Jeznach)
• Acro Contemporary (prowadząca: Ilona Gumowska)
• Natural Contemporary Flow (prowadząca: Agnieszka Sikorska)
• Flow (prowadząca: Dominika Stróżewska)
• Balet (prowadzący: Marek Zajączkowski)
• Improwizacja (prowadząca: Katarzyna Leszek)
• Improwizacja i zadania ruchowe (prowadzący: Bartek Woszczyński)
• Improwizacja i taniec współczesny (prowadząca: Katarzyna Leszek)
• Jazz (prowadząca: Patrycja Nosiadek)
• Floorwork (prowadząca: Iza Prokopek)
• Floorwork, Release i Cunningham (prowadzący: Artur Grabarczyk)
a także:
• „Obecność w ruchu” – warsztat zgłębiający temat obecności w intensywnym treningu fizycznym opartym na ruchu w kontakcie z podłogą i drugą osobą (prowadząca: Ilona Gumowska)
• „Movement Laboratory/Laboratorium ruchu” – warsztat oparty na technice floorwork, skupiający się na naturalności i intuicyjnym wykonywaniu ruchu, a także na budowaniu świadomości w przestrzeni, eksplorowaniu ruchu i improwizacji według określonych zadań (prowadząca: Anita Sawicka)
• „Siła/Stretching” – kompleksowy kurs z zestawem ćwiczeń mających na celu polepszenie kondycji oraz poprawę elastyczności i wytrzymałości mięśni. Kurs obejmował: trening cardio, trabata, ćwiczenia wzmacniające, pilates, jogę, ćwiczenia rozciągające, techniki relaksacyjne i oddechowe (prowadząca: Patrycja Nosiadek).

Akademia Tańca Zawirowania w 2021 r. zorganizowała 811 godzin warsztatowych w ponad 20 technikach tanecznych, które umożliwiły szeroką i efektywną edukację kursantów. Wśród lekcji znalazły się także zajęcia kompleksowe uczące budowania kompozycji w spektaklach czy poprawiających siłę, wytrzymałość, itp. Wśród technik najsilniej reprezentowane były zajęcia z najpopularniejszej techniki tańca współczesnego, a Akademia Tańca Zawirowania dała swoim uczniom możliwość porównania różnych sposobów pracy choreografów i nauczycieli. Zorganizowano także kilka warsztatów dla grup społecznie wykluczanych, zapraszając ich do aktywizacji i ucząc pracy twórczej i ruchowej mimo ograniczeń.

Działania w związku z COVID-19

Centrum Teatru i Tańca w Warszawie kontynuowało w 2021 roku prowadzenie Punktu pomocowego dla tancerzy, w ramach którego udzielane były informacje prawne, organizacyjne i podatkowe, związane z grantami i/lub ograniczeniami dotyczącymi pracy artystów i organizatorów wydarzeń podczas pandemii koronawirusa SARS-CoV-2.

Jako reprezentant Branżowej Komisji Dialogu Społecznego do spraw tańca Centrum Teatru i Tańca w Warszawie otrzymało od miasta 2 tysiące litrów płynu do dezynfekcji rąk, które bezpłatnie były przekazywane chętnym przedstawicielom środowiska tańca. W najgorętszym okresie zachorowań na COVID-19 w Polsce część zapasów została przekazana do warszawskich szpitali.

Centrum Teatru i Tańca w Warszawie zrealizowało kilka innowacyjnych projektów online, które mogły dyktować trendy lub podpowiedzieć rozwiązania dla działalności internetowej innych placówek teatralnych czy tanecznych podczas pandemii.
CTiT informowało także na swoich kanałach o wszystkich bieżących prawnych ograniczeniach pandemicznych dotyczących działalności teatrów, kin, pokazów tanecznych czy organizacji warsztatów edukacyjnych. 

Ocena działalności (kryterium skuteczności)

Przedstawione we wprowadzeniu do raportu i tematycznie omówione w raporcie projekty Centrum Teatru i Tańca w Warszawie to działania mające osiągnąć konkretne, długofalowe cele. Niełatwe w ogóle, w związku z rozproszonym w Warszawie rynkiem tańca, a utrudniane dodatkowo przez ograniczenia wynikające z pandemii koronawirusa SARS-CoV-2.

Plan został jednak zrealizowany i to z niemałym naddatkiem, bo otwarcie własnej sceny prezentacyjnej w komercyjnie wynajmowanym lokalu jest w środowisku tańca - nie tylko tym warszawskim - wydarzeniem bez precedensu. Artyści sztuki tańca i teatru niezależnego zyskali własne miejsce, które z jednej strony jest domem produkcyjnym, z drugiej miejscem pokazów i współpracy różnych generacji tancerzy oraz z twórcami innych dziedzin.

I choć obostrzenia sanitarne utrudniły wszystkim polskim organizatorom współpracę z podmiotami zagranicznymi Centrum Teatru i Tańca w Warszawie udało się w 2021 r. sprowadzić sześć spektakli zagranicznych i zrealizować jedną zagraniczną rezydencję warsztatową z finałowym pokazem na scenie. W porównaniu z propozycjami innych organizatorów festiwali spektakli tańca w stolicy to jedna z najbogatszych ofert. Plany w tym obszarze były szersze, ale pandemia „ścisnęła” cały rynek kulturalny do działań lokalnych, a w pierwszej połowie roku głównie do działań cyfrowych/internetowych.

Ten obszar działalności CTiT także wart jest uwagi. Centrum Teatru i Tańca w Warszawie w 2020 roku jako pierwsze wprowadziło transmisje online z pokazów tanecznych, które montowane były na żywo, a w 2021 roku zaproponowało cykliczną, cotygodniową realizację swojego najważniejszego projektu prezentacyjnego „Scena Dostępna” w wersji cyfrowej. CTiT stworzyło także serię cyfrowych wywiadów z twórcami tańca (20 odcinków „Kwadransa pandemicznego”).

Po ponownym otwarciu teatrów – na nowootwartej scenie rozpoczęły się regularne pokazy (repertuarowe i nie repertuarowe, 17. edycja Międzynarodowego Festiwalu Tańca Zawirowania, Warszawski Konkurs Choreograficzny, który w tym roku miał wyjątkowo wysoki poziom, wydarzenia specjalne, premiera koprodukcji z choreografem krajowym.

Wszystkie podjęte projekty i programy – nie tylko te sceniczne – sprzyjały budowaniu pozycji Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, jako społecznej instytucji kultury. Instytucji posiadającej własny repertuar regularnie prezentowany, projekty długofalowe realizowane przez cały rok bądź w wyznaczonym okresie czy rozbudowany program rezydencji artystycznych i produkcji wspierający rozwój oferty kulturalnej w Warszawie oraz samych twórców. CTiT wspierał rynek krytyki czy projekty o szczególnej wadze artystyczno-dokumentacyjnej („Muranów; archiwum ciała” w Muzeum Polin, film dokumentalny „Nata Lerska – historia tancerki”).

Ocena działalności (kryterium użyteczności)

O kryterium użyteczności decydują zasięgi i liczba odbiorców, do których dociera dany organizator, bo w budowie rynku widowni najważniejsze jest dotarcie do widzów z materiałami informacyjnymi, edukacyjnymi czy promocyjnymi. Wyniki osiągnięte przez Centrum Teatru i Tańca w Warszawie są dobre, choć widać, że CTiT – jako stosunkowo nowy podmiot na rynku – nie dotarł jeszcze do możliwej do uzyskania granicy zainteresowań sztuką wysoką. Wraz z prowadzoną działalnością należy spodziewać się więc dalszych wzrostów polubień czy zwiększania zasięgów cyfrowych.

Popularność w mediach społecznościowych:

Centrum Teatru i Tańca w Warszawie: 3410 polubień
Teatr Tańca Zawirowania: 9080 polubień
Teatr Scena Współczesna: 5816 polubień
Akademia Tańca Zawirowania: 1541 polubień

Zasięgi w mediach społecznościowych:

Centrum Teatru i Tańca w Warszawie: 100 000 zasięgu na Facebooku
Centrum Teatru i Tańca w Warszawie: 5500 zasięgu na Instagramie
Ocena działalności (kryterium efektywności)

Kolejną istotną zmienną jest efekt prowadzonych działań informacyjnych, edukacyjnych i promocyjnych, czyli ich przełożenie na liczbę podjętych działań oraz na frekwencję publiczności. W tym obszarze Centrum Teatru i Tańca ma bardzo dobre wyniki, które byłyby niemożliwe do osiągnięcia bez stałego miejsca prezentacji.

Osiągnięte efekty działań:

Liczba zorganizowanych godzin warsztatowych: 811
Liczba biletów sprzedanych na warsztaty: 8110
Wzrost liczby nowych uczestników warsztatów w stosunku do 2020 roku: 50%
Liczba scenicznych wieczorów teatralnych: 55
Liczba scenicznych wieczorów teatralnych wraz z pokazami w szkołach: 62
Liczba scenicznych wieczorów tanecznych: 42
Liczba scenicznych pokazów tanecznych: 70
Frekwencja na wieczorach tanecznych: 1500 osób
Frekwencja na wieczorach teatralnych (bez odbiorców w szkołach): 3100 osób
Łączna frekwencja na pokazach scenicznych: 4600 osób

Podsumowanie i perspektywy Centrum Teatru i Tańca w Warszawie

Niniejszy raport zaprezentował szeroką skalę działalności Centrum Teatru i Tańca w Warszawie w 2021 roku. CTiT realizując swój, rozłożony na lata 2020–2022, rozbudowany w wielu kierunkach program udowodniło, że ideą przewodnią jego twórców jest stworzenie miejsca wspierającego taniec w sposób kompleksowo i wielu obszarach. Miejsca budowania stałego rynku prezentacji tańca, budowania widowni, dawania szansy młodym artystom, edukacji tanecznej i społecznej (warsztaty, konferencje, spotkania i rozmowy z artystami). CTiT zadbało także o wsparcie i rozwój dziedzin wspomagających (krytyka tańca, fotografia tańca, wideo tańca, informacja o tańcu). A wszystko to składa się na obraz społecznej instytucji kultury, która wypełnia lukę na warszawskim rynku teatralnym.

O ile prezentacje repertuarowe są dla Centrum Teatru i Tańca w Warszawie niezbędnym krwioobiegiem, to produkcje taneczne – zarówno sceniczne jak i cyfrowe – są jego sercem. To ono tłoczy na rynek nowe spektakle i efekty pracy specjalnych grup projektowych, to ono odkrywa nowe talenty i daje im szansę (np. w Warszawskim Konkursie Choreograficznym, w programie rezydencji artystycznych, w projekcie recenzenckim „Brygada Tańca”, w programie koprodukcyjnym, itp.).

De facto Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, dzięki otwarciu własnej sceny, jest pierwszą realną szansą na powstanie stałego miejsca prezentacji tańca w stolicy. To szansa stworzenia, na wzór francuski, centrum choreograficznego z prawdziwego zdarzenia. A więc miejsca, które nie ogranicza się tylko do pokazów tańca czy organizacji warsztatów, ale staje się także centrum wymiany doświadczeń pomiędzy twórcami, miejscem ich pracy, a w finale przeznaczonej dziedzinie tańca domem produkcyjnym.

Należy brać pod uwagę, że tego typu projekty to projekty długofalowe, wieloletnie, które osiągają maksimum swojej wydolności dopiero po kilku latach, bo strukturę i system pracy rozwija się w nich sukcesywnie, a na zaufanie (zarówno u artystów, jak i u widzów) trzeba po prostu zapracować. Ewentualne ograniczanie kosztów czy rezygnacja z poszczególnych programów jedynie zwolni pożądany efekt. Proces wrastania w tkankę środowiska tanecznego i warszawskiej widowni musi wypływać z konsekwentnych, systematycznych i dynamicznych działań. Warszawa – dzięki Centrum Teatru i Tańca – stoi właśnie przed taką szansą.

***

Nota wydawnicza

Wydawnictwo elektroniczne Centrum Teatru i Tańca w Warszawie, Warszawa 2021

Przygotowanie raportu:
Sandra Wilk na zlecenie Fundacji Scena Współczesna,
współpraca z ramienia Fundacji Scena Współczesna: Patrycja Nosiadek

Autorzy zdjęć:
WILK, Marcin Nowosielski, Elżbieta Bisch, Łukasz Brodowicz, Bartek Zalewski, Maciej Rukasz, materiały promocyjne, Pat Mic, zdjęcia Naty Lerskiej pochodzą z Narodowego Archiwum Cyfrowego