Kuratorzy „oprowadzają” w nim widzów przez nowe terytoria współczesnej sztuki tańca, przedstawiając artystów i ich fascynacje, przypominając niezapomniane spektakle, ciekawe książki i artykuły, ważne festiwale. Rozmowy i wykłady udostępniane są albo w formie streamingu do Internetu albo w formie nagrań wideo.
W ramach cyklu odbyło się już kilkanaście realizacji, a w programie pojawiły się następujące osoby i tematy: Jacek Przybyłowicz – „Choreograficzne decyzje i wybory podczas pracy twórczej z zespołem” (streaming); dr Joanna Szymajda „Ulisses w rajtuzach i róże, czyli o tańcu we Francji i Belgii" (wykład); Eryk Makohon „Pre-ekspresja aktora, elementy metody Jerzego Grotowskiego i Eugenio Barby w procesie twórczym” (streaming); dr Wojtek Mackiewicz ,,Technologie cielesności: ciało i bunt” (wykład); Piotr Wach „Artysta pomiędzy strukturą komiksów a wykładnią Szekspira”; Barbara Bujakowska „Humor i ironia jako narzędzia w choreografii” (streaming); Anna Wańtuch „Contakids – improwizacja dla dzieci”; Paweł Łyskawa „Wydział Teatru Tańca z perspektywy absolwenta”; Iwona Olszowska „Świadomość ciała – Body Mind Centering w świetle tańca”.
Jak widać z samego tego zestawienia spotkania Fundacji Performa oferują szeroki przekrój tematyczny i dają możliwość poznania zarówno polskich twórców, jak i ich zagranicznych mentorów, źródeł fascynacji czy metod pracy. A staranne wysłuchanie rozmów pozwoli nam wyrobić sobie sąd na temat procesu twórczego, poszukiwawczego, praktyki czy doświadczeń konkretnego artysty.
Praktycy skupią się z pewnością na rozmowach dwójki kuratorów z artystami. Teoretykom bliższe będą raczej wykłady, podczas których artystom czy badaczom nikt nie przeszkadza, a my – widzowie – możemy obserwować, jak rozwija się ich myśl, analiza czy spostrzeżenia.
Iwona Olszowska prowadzi swój wykład o BMC w sposób praktyczny, leżąc na trawie. W tej nietypowej pozycji – szczególnie dla wykładów, z czym każdy musi się zgodzić – snuje swoją spokojną opowieść o zestrojeniu ciała i umysłu, o pozwoleniu sobie na pełną percepcję rzeczywistości, o „anatomii w doświadczeniu”. Niezależna tancerka wykorzystuje nietypową przestrzeń, w jakiej się znajduje i nietypową pozycję, jaką przyjmuje tak, by w sposób jak najbardziej praktyczny i komunikatywny skłonić nas do uważności (w żywym, pracującym, tańczącym ciele), do obserwacji, do kierowania swojej uwagi do wewnątrz – zarówno w stronę uczuć, jak i zmysłów – w tym zmysłu dotyku obejmującego całe nasze ciało oraz będącego konkretnym narzędziem uczenia się. To spotkanie ze świadomością ciała, sposobem docierania do naturalnych wzorców ruchowych, próba skłonienia nas do zrozumienia sensu holistycznego ujęcia ludzkiego ciała, na którym skupia się metoda Body Mind Centering.
[Link do nagrania: https://youtu.be/COMzQsHULWE]
Zupełnie inaczej wygląda wykład filozofa kultury, dr Wojciecha Mackiewicza, który przygotował temat „Technologie cielesności: ciało i bunt” o analizie ograniczeń kulturowych i koncepcji, że sztuka jest wyzwoleniem z ograniczeń kulturowych. Mackiewicz zaproponował nam podróż przez kulturę zachodnioeuropejską, jego wartości, fundamenty i kategorie logiczne płynące z dwuwartościowości (np. podziału na sacrum i profanum; czy na naturę i kulturę, konstrukcję i dekonstrukcję, teorię i praktykę). Brzmi skomplikowanie? Niepotrzebnie – badacz krok po kroku, jasno, wyjaśnia o co chodzi, jakie są różnice między naszą europejską kulturą a np. kulturą Dalekiego Wschodu. Zastanawia się m.in. nad tym, jak ciężko jest obecnie być samemu ze sobą ze swoimi myślami w świecie atakującym nas swoimi bodźcami. Zadaje pytania o społeczny, zewnętrzny odbiór nas samych, w rzeczywistości w jakiej liczy się tylko pierwsze wrażenie, a coraz mniej interesuje nas to, co druga osoba myśli czy jaki jest jej proces analizy. Słuchając tego wykładu nie wyjdziemy puści, a zostaną w nas nierozstrzygnięte kwestie na ile potrafimy pogodzić się ze starzeniem się, co i jak dyktują nam wzorce kulturowe. To wszystko dąży do tego, by sprawdzić jak w tym wszystkim odnajduje się performer, artysta. Akceptuje czy raczej kontestuje ten porządek rzeczy, stając w jego opozycji i buntując się.
[Link do nagrania: https://youtu.be/027YtzswVgE]
I jeszcze trzeci przykład, który zaproponowała badaczka tańca i autorka książki „Estetyka tańca współczesnego w Europie po roku 1990” dr Joanna Szymajda. Szymajda w swoim wykładzie sięgnęła do historii tańca we Francji i Belgii opowiadając w nim widzom nie tylko o najważniejszych wydarzeniach tanecznych w tych krajach, ale też o europejskim kontekście rewolucji kulturalnej i narodzin awangardy, skutkujących nie tylko nowym spojrzeniem na widownię ale także na zmianę sposobów tworzenia czy eksploatowania kultury. 1,5-godzinny wykład przedzielany jest pokazami fragmentów spektakli, ma też tłumaczenie migowe, co z pewnością poszerza zarówno samo rozumienie omawianych procesów, jak i jego dostępność. Sięgając to wystąpienia przed kamerą Joanny Szymajdy nie należy się zrażać trochę niemrawym początkiem – im dalej, tym robi się coraz bardziej ciekawiej. To solidna dawka historii i rodzaj przeglądu koncepcji twórczych, do których naprawdę warto wracać szukając inspiracji, pomysłów czy choćby skrawków teatralnych wrażeń…
[Link do nagrania: https://youtu.be/8x606OWCDC4]
W planach „Przewodnika taniec” są jeszcze kolejne spotkania z artystami: Ola Osowicz „Sztuka międzygatunkowa. Relacja widz – performer oparta na równościowym współuczestnictwie”; dr Anna Piotrowska „Cecha tańca – poszukiwania kulturowe form nabywania tożsamości”; Anna Królica „Nawiedzeni przez przeszłość: Pina Bausch/Tadeusz Kantor” (wykład); Marek Zadłużny „Świat doświadczeń choreografów”; Aurora Lubos „Społeczne aspekty tańca”; Magda Przybysz „Ruch autentyczny” oraz Sylwia Hanff „Nowe butoh”.
Zapowiada się ciekawie, szczególnie, że kuratorzy są merytorycznie świetnie przygotowani do swoich rozmów.
Sandra Wilk, Strona Tańca
02.09.2020
„Przewodnik taniec”, organizator: Fundacja Performa, kuratorzy: Anna Królica i Adam Kamiński, czerwiec-wrzesień 2020 r.
